20 Aralık 2014 Cumartesi

ATATÜRK'TEN ERMEN'i SORUNU İLE İLĞİLİ YAZIŞMA BİLGİ BELGE VE TAMİMLERİ 1918 - 1919 ( BÖLÜM ) 2





ATATÜRK'TEN ERMEN'i  SORUNU İLE İLĞİLİ YAZIŞMA BİLGİ BELGE VE TAMİMLERİ  1918 - 1919 ( BÖLÜM ) 2

Tamim
Erzurum, 22 Ağustos 1919
Istanbul'da Rumlarla Ermenilerin Çalışmaları
Güvenilir kaynaklardan edilen bilgilere göre, Istanbul Rum Patrikhanesi'nde (Mavri Mira) adında bir kurul oluşturulmuştur. ...
Kurula doğrudan doğruya Venizelos direktif veriyor. ...
Görevi: Osmanlı illerinde çeteler kurmak ve yönetmek, mitingler ve propagandalar yapmaktır. ...
...
Ermeni patriği Zaven Efendi de Mavri Mira örgütünce satın alınmıştır.
...
... Anadolu'da Trabzon ve Samsun cephane dağıtım yeridir. ...
Ermeni hazırlığı da bütünüyle Rum hazırlığı gibidir.
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
- Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı Yazışmaları, c.I, s. 136

Müdafaai Hukuk Cemiyeti Erzurum Merkez Heyeti'ne
Erzurum, 24 Ağustos 1919
Alınan sağlam bilgilere göre Dersaadet'teki Amerika inceleme heyeti, raporlarını Amerika'ya göndermişlerdir. Raporlarında sözü edilen esas noktaların aşağıdaki gibi olduğu anlaşılmıştır.
1. Milletimizin birliğini korumak.
2. Memleketimize süratle yardım etmek.
...
4. Milletin aydın çoğunluğunun Amerika yardımı taraftarı olduğu.
Bundan başka, Amerikalılar, milletimiz tarafından yardım hakkında müracaat olunursa aşağıdaki noktaların açıkça talebini tavsiye etmekte oldukları bildirilmiştir.
1. Ermenilere katiyen arazi verilmemesi.
2. Yabancı birliklerin Osmanlı memleketinden ve bilhassa Istanbul'dan çıkarılması.
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 3, s. 302
Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Gnkur. Basımevi, Ankara, Eylül 1978 Sayı:77, Belge No: 1695.

Kastamonu Komutanı Albay Osman ve Vali Vekili Ferid Bey'le Telgraf Görüşmesi
Eylül 1919
...
(Mustafa Kemal): Ermenistan Cumhuriyeti denmekle maruf Erivan ve Nahcivan Ermenileri kendilerini hakikaten bir devlet olmuş zannıyla bazı mertebe vaziyetler almaya kalkıştı.... Son günlerde Nahcivan civarında Azerbaycan Islam kuvvetleriyle Ermenilerin yegane tümeni karşı karşıya geldi, vuku bulan mühim bir muharebede Ermeniler tamamen dağıldılar ve perişan oldular ve bunun neticesinde Nahcivan'da bir Islami hükümet teşekkül etti. Ermenistan Cumhuriyeti'nin gösterdiği kabiliyetsizlik Avrupa ve bilhassa Amerika nezdinde tamamen meydana çıkmıştır.
Ermenilerin bağımsız bir hükümet olarak devlet idare edemeyeceklerine kanaat eylemişlerdir. Belki Osmanlı hükümetinin bir vilayet veya eyaleti olabilir, denilmektedir. Hele memaliki mahrusei şahane (padişahın ülkesi) dahilinde öteden beri ortaya atılan Ermenistan muhtariyeti ve sair gibi teklifler artık tamamen kuvvetini kaybetmiştir. Adana havalisinde Fransızlara yaslanan Ermeniler de son günlerde asık yüzler görmeye başladılar. ...
...

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 4, s. 97

Sivas Kongresi'nde Kongre Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretleri Tarafından Yapılan Açış Konuşması
4 Eylül 1919
...
Doğuda Ermeniler Kızılarmağa kadar genişleme hazırlıklarına ve şimdiden sınırlarımıza kadar dayanan katliam siyasetine başladı.
...
... Doğuda son harbin her türlü sıkıntı ve acılarını görmüş ve bilhassa Ermenilerin vahşet ve zulümlerine sahne olmuş yaslı sınır vilayetlerimiz milli namus ve bağımsızlığı kurtarmak maksadıyla Müdafaa Hukuku Milliye, Muhafazai Hukuku Milliye cemiyetleri kurdular. ...
...

--------------------------------------------------------------------------------
- ATABE, c. 3, s. 311, 312

Sivas Kongresi Beyannamesi
11 Eylül 1919
...
3. Osmanlı memleketinin herhangi bir parçasına karşı yapılacak müdahale ve işgale ve bilhassa vatanımız içinde bağımsız birer Rumluk ve Ermenilik teşkili gayesine yönelik harekata karşı Aydın, Manisa, Balıkesir cephelerinde milli mücahedelerde olduğu gibi birlikte müdafaa ve mukavemet meşru esası kabul edilmiştir.
4. Öteden beri aynı vatan içinde birlikte yaşadığımız bütün Müslüman olmayan unsurların her türlü hukuki eşitlikleri tamamıyla mahfuz olduğundan, adı geçen unsurlara siyasi hakimiyetimizi ve toplumsal dengemizi bozacak imtiyazlar verilmesi kabul edilmeyecektir. ...
...

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 3, s. 361
Atatürk'ün Özel Arşivinden Seçmeler, Hazırlayan: Genelkurmay Askeri Tarih ve Startejik Etüt Başkanlığı, Kültür Bakanlığı Yayınları: 408, Ankara, 1981, s. 45-50.

Dersaadet'te Müşir Fuat Paşa'ya
Sivas, 17 Eylül 1919
Paşa Hazretleri,
Mütareke gününden beri Rum ve Ermenilerin, Itilaf Devletleri teşvik ve himayesi altında nasıl milli izzeti nefsimizi yaraladıklarını, ne suretle saltanat ve hükümet hakkını ayaklar altına aldıklarını buradan tekrarla, bütün milletle beraber kan ağlayan saf ve hamiyetli kalbinizi kederlendirmek istemem. Bu nankör ırkların küstahlıklarına eklenen Itilaf devletlerinin hak tanımaz muameleleri ve vatanımızı parçalama kararları, nihayet Izmir feci vakası ile mahvolma tehlikesi ve esaret alçaklığı karşısında kalan bu matemzede koca milletin temiz vicdanında bir birlik uyandırdı.
...

--------------------------------------------------------------------------------
Atatürk'ün Bütün Eserleri (ATABE), c. 4, Kaynak Yayınları, 2000, s. 60
Atatürk'ün Özel Arşivinden Seçmeler, Hazırlayan: Genelkurmay Askeri Tarih ve Startejik Etüt Başkanlığı, Kültür Bakanlığı Yayınları: 408, Ankara, 1981. s. 68-73.

15. Kolordu Kumandanlığı'na
21 Eylül 1919
General Harbord, maiyetiyle dün buraya geldi. Kendi arzusu üzerine gayet gizlice 3-4 saat kadar konuştuk.... Adı geçenin sorduğu soruların başlıcaları şunlardır:
...
2. Müslüman olmayan unsurlar ve bilhassa Ermeniler hakkındaki görüşümüz
...
Bu sorulara uzun uzadıya verilen izahatlı cevaplarda aşağıdaki noktalar anlatılmıştır:
...
2. Memleketimizde yaşayan bütün Müslüman olmayan unsurlarla olduğu gibi Ermenilere de hiçbir kötü kastımız yoktur. Bilakis onların her türlü tabiiyet haklarına tamamen riayetkarız. Bunun aksi olarak yayınlar, düzmeceden ve Ingilizlerin aldatmacasından ibarettir.
...
... General, ayrıca, Erzurum'da kırk bin kişilik bir kuvvetin toplanarak Ermenistan'a taarruz ve bu şekilde Turanilik gayesinin elde edilmesine çalışılacağı hakkında söylentiler mevcut olduğunu ifade etmiştir. Cevaben, bunun katiyen asıl ve esası olmadığı ve tekmil Doğu Vilayetleri'ndeki kuvvetin on bin kadar bulunduğu ifade edilmiştir. Refakatlerindeki Hüseyin Bey'i Erzurum Heyeti Merkeziyesi'yle temasa getirerek, oradaki Ermeni facialarının hala mevcut eserlerinin gösterilmesi uygun olur. Hüseyin Bey'e icap eden şeyler söylenmiştir, Efendim. Mustafa Kemal.

--------------------------------------------------------------------------------
- ATABE, c. 4, s. 82, 83
Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, Derleyen: Nimet Arsan, Cilt: IV, Türk Inkılap Tarihi Enstitüsü Yayını, Ankara, 1964, s. 72-73.

Padişah'a, Beyannamesi Üzerine Yazılan Telgraf
Sivas, 22 Eylül 1919
...
... Milleti yabancı ihtiraslarına feda eden bu kabinenin milli arzuya aykırı olarak mevkiinde kalması, pek büyük felaketler çekmekte ve hazırlamaktadır. Bütün cihan, mülkü hümayunlarında sükun ve asayişi beklerken vilayetlere çekilen telgrafnamelerle, bir taraftan itaat eden aşiretleri ahali fertleri üzerine teşvik ile beraber, memaliki şahanenizin karışıklık içinde ve yardıma muhtaç olduğunu resmen beyan ederek yabancı müdahalesini davet eyleyen, diğer taraftan Doğu Vilayetleri'nde geniş bir Ermenistan teşkiline ve Toros silsilesinin güneyinde kalan yerleri terke hazır bulunduğunu ifade ile, dahili ve harici düşmanlarımızın emellerini destelemek ve tatmin etmek isteyen bir kabinenin iktidar mevkiinde kalmasını zat ve mülükü hümayunlarınızın düşmanlarınızdan başka hiç kimse arzu etmez.
...

Anadolu ve Rumeli Heyeti Temsiliyesi
namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------

- ATABE, c. 4, s. 92
Atatürk'ün Samsun'a çıkışı ve Kurtuluş Savaşı'nın Başlatılmasına Dair Belgeler, ATASE Yayınları, Ankara, 1999, s. 348-356
Kemal Atatürk, Nutuk, c.III. Vesikalar, Türk Devrim Tarihi Enstitüsü, Istanbul, 1961, Vesika No:99. s. 1007-1009.

20, 3, 13, 12. Kolordu Komutanlıklarına
Adana, Antep, Maraş ve Urfa Merkez Kurullarına
Sivas, 22 Eylül 1919
Ateşkes sonrasında hükümetimizin Adana ili ile Antep, Maraş, Urfa sancaklarını bırakma güçsüzlüğünde bulunması, bu yörede Fransız ve Ingiliz koruyuculuğu altında Ermeni işgalini ve örgütlenmesini kesinleştirmiş ve bunlar, o il ve sancakları Ermenileştirmek amacı ile bir yıla yakın bir süre çalışma göstermiş ve çok üzücü ki, büyük çoğunluğu kendilerinde olmasına karşın, şimdiye dek örgütten yoksun bulunan Türklerin bireysel özverililikleri verimli olmamış ve her gün saldıran Ermeniler, çalışmalarını amaçları doğrultusunda yürütmüşlerdir.
...
1. Şimdiye dek yapılan saldırıların türü aşağıda özetlenir:
A. Fransız ve Ingiliz görevlileri ile Ermeni komitelerinin ve oralarda bulunan Ermeni topluluğunun açıktan açığa Müslümanların haklarına saldırmaları.
B. Osmanlı topraklarının değişik yerlerinde oturan Ermenilerin buralara göçlerinin kolaylaştırılması ve burada sayılarının artırılması.
C. Yabancı üniforması ile Ermeni birliklerinin buralara gönderilmesi ve buradakilerle birleştirilmesi.
D. Islam halkın az zamanda ekonomik ve başka baskılarla yok edilmesi ve öldürülmesi ve göçe zorlanması.
E. Aralarına aşamalı olarak sokulan bölücülükle Islam halkının yabancı koruyuculuğunu istemek zorunda bırakılması.
...

Anadolu ve Rumeli
Müdafaa-i Hukuk Derneği
Heyeti Temsiliyesi

--------------------------------------------------------------------------------
Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı Yazışmaları, c. I, s. 183-184

General Harbord'a Verilen Muhtıra
24 Eylül 1919
...
Eski zamanlardan beri ortak bir hayat yaşadığımız Müslüman olmayan unsurlar, Itilaf devletleri tarafından kendilerine gösterilen teveccühten cesaret alarak, millet ve devletin itibar ve haklarına açık hücumlara başladılar.
...
Kendileriyle çok uzun bir zaman bir arada yaşadığımız Müslüman olmayan vatandaşlarımız (Ermeniler, Rumlar, Yahudiler vs.) hakkında en iyi niyetlerle samimi duygular beslemekten ve onları da bizimle tam bir eşitlikte düşünmekten başka bir görüşümüz veya hissiyatımız yoktur. Mutlak surette inanıyoruz ki, eğer memleket, ta içinde şimdiye kadar faaliyette bulunan kötü tesirler ve telkinlerden kurtulursa, Imparatorluğun çeşitli ırkları birbirleriyle tam bir barış içinde yaşacaklar ve ortak, mesut ve müreffeh bir hayat süreceklerdir.
...
Merkezi Erivan olan Ermeni Cumhuriyeti'ne karşı dostça olmayan hiçbir niyetimiz yoktur.... Bu yeni devletteki Ermeniler, Ermeni müfreze kumandanının emirleriyle, Müslüman unsuru imha etmek üzere faaliyette bulunuyorlar. Bu emirlerin suretlerini gözlerimizle gördük. Erivan'daki Ermenilerin, Müslümanların imha siyaseti güttükleri ve bu kanlı vahşet dalgasının sınırlarımıza kadar genişlediği, sınırlarımızın, öbür taraftan, ölümden kaçan sayısız Müslümanla dolu olmasıyla da teyit edilmiş oluyor. Diğer taraftan, Erivan hükümeti, sınırın bu tarafında top ateşi açmak suretiyle doğrudan doğruya tahrik faaliyetlerine de kalkışmıştır.
Ingilizler, bu hareketlerin cereyanı esnasında, bir yandan Ermenilerin Müslümanlara karşı tutumlarını teşvik ettiler, hatta onları bu konuda kışkırttılar, diğer taraftan Ermenilerin tecavüzlerini bize sayıp döktüler ve bunları tahammül edilemez hareketler olarak nitelediler ve bu komşu devlete saldırarak misillemede bulunmaya bizi zorladılar. Fakat biz hakikatin kendini göstereceğinden emin olarak Ermeni tahriklerine tahammül ettik ve Ingilizlerin öfkelerini fark etmemiş göründük. Hakikaten, bizi Ermenilere saldırmaya teşvik eden ve bu şekilde kendi bölüklerini o topraklara gönderebilmelerini sağlayacak bir ortam yaratmayı planlayan Ingilizlerin tutumlarını meydana çıkarabileceğimizi düşündük. Ingilizlerin bütün bu manevraları, Kafkasya'yı boşaltmaları mecburiyetini hissettikten sonra, onların subay ve temsilcileri tarafından başlatıldı.
...
Erzurum ve Van'daki Müslümanların ve bilhassa sınır bölgelerinde yaşayanların; Ermenistan'da cereyan eden katliama dair her gün aldıkları haberler ve ölümden kaçan ve ağlanacak vaziyette olan mültecilerin manzarası karşısında, büyük heyecana kapılmaları çok normaldir. Galeyanın artmasına bir sebep de Ermenilerin sınırlarımız dışında top ateşi tatbikatı yapmalarıdır....
...

--------------------------------------------------------------------------------
- ATABE, c. 4, s. 106, 108, 111
Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV. Derleyen: Nimet Arsan. Türk Inkılap Tarihi Enstitüsü Yayını, Ankara. 1964. s. 74-84.

Tasviri Efkar Gazetesinin Sorularına Cevap
17 Ekim 1919
- Avrupaca teşkili tasavvur edilen Büyük Ermenistan hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce Ermenistan sınırı ne olabilir?
Mustafa Kemal:
Mütareke'nin yapıldığı tarihteki sınırımız dahilinde kalan vatan kısımlarından bir karış toprağın Ermenistan hükümetine ilhakına millet katiyen razı değildir. Ben de bu meselede şüphesiz, bütün milletin düşündüğünden başka türlü düşünemem.

--------------------------------------------------------------------------------
- ATABE, c. 4, s. 322

Ermeni Patriği Zaven Efendi'nin Mektubu Üzerine Ileri, Tasviri Efkar, Yenigün ve Iradei Milliye Gazetelerinde Yayımlanan Açıklama
21 Ekim 1919
Ermeni Patriği Zaven Efendi geçenlerde Teologos gazetesinde yayımladığı bir mektubunda, birçok Ermeni ailelerinin, son milli harekattan korkarak Erzincan, Erzurum, Samsun, Izmit ve Adapazarı gibi Anadolu havalisinden göç etmekte olduklarını öne sürüyor ve bu şekilde milletin sırf milli haklarını müdafaa emeliyle vücuda getirdiği birliği, bir Ermeni veya Gayrimüslim unsurlar aleyhtarlığıyla şaibedar etmek istiyor. Bunun için, hakikati bu kere ayrıca açıklamaya mecburiyet görülmüştür.
Evvela: Erzincan ve Erzurum havalisinden göç eden katiyen hiçbir Ermeni ailesi yoktur.
...
... Birkaç zengin aile, kendilerince emin gördükleri bir tarafa hanelerini nakletmişler ise de, bu da, Mütareke'den beri Adana ve havalisinde ve bağımsız Ermenistan'daki çoğunluğu temin için, Ermeni komiteleri ile bizzat Patrikhane'nin teşviklerine kapılan ailelerdir.
Anadolu'da genel asayiş ve unsurlar arasında barış ve dostluğun ne kadar emin ve memnuniyet verici olduğunu, geçenlerde Anadolu'yu baştan başa dolaşmış olan General Harbord'un riyaseti altındaki Amerika Araştırma Heyeti ile Fransız Temsilcisi Binbaşı Labonne ve keza Amerikalı Mr. Brown ve Harbiye Nezareti'nde Fransız irtibat subayı Yüzbaşı Leatle ve Fransız Fevkalade Komiserliği maiyetinde Meur ve Sivas Jandarma Mıntıka Müfettişi Binbaşı Brunot'nun raporları tasdik ve ispat eyleyeceği üzere, Patrik Vekili Zaven Efendi'nin Teologos gazetesinde ne maksatla yayımladığı malumunuz bulunan mektubun muhteviyatına lüzumundan fazla ehemmiyet atfetmeyi lüzumsuz görürüz.

Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
-ATABE, c. 4, s. 352, 353
Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV. Derleyen: Nimet Arsan. Türk Inkılap Tarihi Enstitüsü Yayını, Ankara. 1964. s. 108-109.

Harbiye Nazırı Cemal Paşa Hazretlerine
Amasya, 23 Ekim 1919
Adana dahilinde, Ermenilerin Fransızlar tarafından silahlandırıldığı ve Islamlarla boğazlaşmaya sevk edildikleri ve Islam ahali arasında büyük bir heyecan ve galeyan olduğu ve bu heyecanın Ulukışla havalisine kadar sirayet ettiği, mahallinden gizlice bildirilmektedir. Bir taraftan da Ayıntap, Maraş'ın, Ingilizlerin çekilmesi üzerine Fransızlar tarafından işgal edilmek üzere olduğundan üzülen ve itham olunan ahalinin merkezi hükümetçe hal ve vaziyetlerinin müdafaası hakkında bir teşebbüs vaki olmadığı, serzeniş makamında bildirilmektedir. Ahaliye ona göre tavsiye ve nasihatlerde bulunulmak üzere, bu ahvalin cereyanı karşısında hükümeti seniyenin Itilaf devletlerine karşı almaya karar verdiği vaziyet hakkında aydınlatılmamızı ve Pozantı Telgraf Müdürü Ermeni olduğundan hemen oradan uzaklaştırılmasını arz ve istirham eyleriz.

Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 4, s. 365
Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Gnkur. Basımevi, Ankara, Eylül 1978 Sayı:77, Belge No: 1695.

Le Temps Gazetesinin Sorularına Cevap
25 Ekim 1919
...
- Ermeni meselesi hakkında ne düşünüyorsunuz? Erzurum ve Van, Bitlis vilayetlerinden pek sınırlı şekilde bir miktar arazi terkine razı mıdırlar?
Mustafa Kemal:
- Osmanlı sınırı haricinde kurulan bir Ermenistan'ı memnuniyetle görürüz.
...

--------------------------------------------------------------------------------
- ATABE, c. 4, s. 384
Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya
1 Kasım 1919
...
2. Sekiz yüz Ermeni, asker muhafazasında Kayseri'den Kilikya'ya kadar naklolacağı ve bunların işgal bölgesine asker muhafazasında sevk olunacağı duyulmuş olup, bu halin haklarında bugün türlü türlü zulümler cereyan eden ve bütün Adana Müslüman kamuoyuna pek büyük kötü tesir yapacağı muhakkak olduğundan, Kayseri Ulukışla yoluyla şimendiferle sevkinin münasip olacağı düşünülmektedir. Keyfiyetin ona göre değiştirilmesine devletlerinin yardımı ehemmiyetle rica olunur.

Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
- Atatürk'ün Bütün Eserleri (ATABE) c. 5, Kaynak Yayınları, 2001, s. 60

Malatya Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti Heyeti Merkeziyesi'ne
1/2Kasım 1919
Mütareke şartlarına muhalif olarak Ingiliz işgal kuvvetinin tahliye ettiği Maraş'a Fransız kuvvetleri girmekte ve oradaki Ermeniler vasıtasıyla Müslüman kardeşlerimize karşı bir katliam icra etmekte oldukları haber alındı. Cemiyetimizin Nizamnamesi doğrultusunda haksız işgale karşı birlikte ve ittifakla müdafaa esası kabul edilmiş olduğundan, oradan imdat isteyen din kardeşlerimize karşı Malatya'nın münasip coğrafyası hasebiyle derhal yardım icrası icap ettiğinden, Elbistan kazasıyla orada toplanan milli kuvvetlere yardım edilerek, Kuvayi Milliye'nin civar mahallerde takviyesiyle milli müdafaanın muvaffakiyetinin temini lazımdır. Mühimmat ve mitralyöz buradan yarın sevk edilecektir. Düşmanın imdat kuvveti almadan önce uzaklaştırılması gereklidir. ...
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 63
Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Gnkur. Basımevi, Ankara, Ocak 1997 Sayı:103, s. 72-73.

Elaziz Müdafaai Hukuk Cemiyeti Heyeti Merkeziyesi'ne
Sivas, 3 Kasım 1919

... Maraş'ın canhıraşane imdatlarına mümkün olan maddi yardımları dahi hızlandırmak icap eder, Fransız hükümeti arasında, birtakım Ermeni fedaileri dahi mevcuttur....

Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 79

15. Kolordu Kumandanlığı'na
Sivas, 4/5 Kasım1919
...
... Osmanlı tabiiyetini notalarla reddeden Rum ve Ermeni unsurlarının isyan vaziyetlerini de bu vaziyete ilave etmek lazım gelir.
...
... Itilaf devletleri ile Rum ve Ermenilerin ortak ve yardımcıları bazı vatan haini siyasi partimizin Meclisi Mebusan'a girmekten korkarak, bunun sırf milli teşkilat mensuplarına ait olduğuna dair haberler yaymaları....
...


Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 94, 95

Bursa'da 56. Tümen Kumandanlığı'na
Sivas, 7 Kasım 1919
Maraş'tan alınan sağlam malumatta, Maraş'ı işgal eden Fransız kıtalarının yüzde yirmisi Fransız Cezayirli olup, geri kalanı Osmanlı Ermenilerinden meydana gelen fedailerdir. Bunlar şehirde namuslu Islam kadınlarına taarruz etmekte ve Müslüman ahaliye zulüm ve işkence yapmaktadır. Dükkanlar bütünüyle kapalı, ahali heyecandadır. ...
...

Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 94, 95

Harput Vali Vekili Servet Beyefendi'ye
Sivas, 9 Kasım 1919
... Kürtleri Osmanlı camiasından ayırmak, Ingiliz boyunduruğuna sevk etmek, neticede Doğu Anadolu'muzu Ermenilere çiğnetmeye yol açacak olan Kürdistan Teali Cemiyeti gibi zararlı bir teşkilatın vicdan yerine yabancı parası taşıyan birkaç serserinin memleketimize ekmek istedikleri fesat tohumunun Dersim'de revaç bulmuş olması üzüntü vericidir.
... Meselenin layık olduğu ehemmiyetle nazarı dikkate alınarak ayrılıkçı cereyanlara meydan verilmemesi, herkesçe bilinen vatanperver gayretlerinizden beklenmektedir.

Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal.

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 128.
Atatürk'ün Özel Arşivinden Seçmeler IV, s. 151-153


Heyeti Temsiliye Kararı
10 Kasım 1919
...
15. Kolordu Kumandanı Kazım Karabekir Paşa'nın, Fransızların Kilikya'da yerleşmeleri, Urfa, Ayıntap, Maraş'ın işgaline ait son icraatları, Diyarbekir'in hiç olmazsa güney kısımlarının da işgali ile bir emrivaki husule getirerek Küçük-Ermenistan teşkili gayesini hedefledikleri hakkındaki pek isabetli görüşleri üzerine, Küçük - Ermenistan teşkiline ve Kilikya'nın Fransızlar tarafından tamamen işgaline mani olmak için, mülkiye memurlarının ve askeriyenin el ele vererek Adana vilayetinde ve bağımsız sancaklarda karşı koyma vasıtalarını hazırlamaları ve hazır bulundurmaları bütün alakadarlara yazıldı.
Mustafa Kemal
(ve üç imza)

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 129
Prof. Dr. Bekir Sıtkı Baykal, Heyet-i Temsiliye Kararları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2. Basım: 1989, s.51.


Bursa'da 56. Tümen Kumandanı Bekir Sami Beyefendi'ye
Sivas, 10 Kasım 1919
... Zatıalinize, Yunanlıları Izmir'den atın diyen Fransız, bunun evvela siyaseten, sonra bizim için şimdilik maddeten mümkün olmadığını bildiği için, dalkavukluk ederek, teveccüh kazanmak için söylemiştir. Haksız yere Adana'da oturan Ermenileri başımıza musallat eden, şimdi de Urfa, Ayıntap, Maraş'ı işgal eden bir devlet, hiçbir vakit dostumuz değildir. Bugün dostumuz yoktur. Ancak dostumuz, milli birliğimiz, teşkilatımızdır, efendim.

Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 130, 131
Atatürk'ün Milli Dış Politikası (Milli Mücadele Dönemine Ait 100 Belge) 1919-1923, c.1, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. 1992, s. 107-110.
Türk Istiklal Harbi, c.II, 2. Kısım, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1964, s. 348.

Heyeti Temsiliye Kararı
11 Kasım 1919
...
Adana vilayeti sınırında Ermeni Fransız askeri tarafından yapılan zulümler dolayısıyla alınacak tedbirler hakkında 11. Tümen Kumandanı Mümtaz ve Kilikya Kumandanı Binbaşı Kemal Beylerle irtibat tesis olunması, Niğde Heyeti Merkeziyesi'ne cevaben yazıldı.
...
Mustafa Kemal
(Ve üç imza)

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 133
Prof. Dr. Bekir Sıtkı Baykal, Heyet-i Temsiliye Kararları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2. Basım: 1989, s.52-53.

Ayıntap, Maraş ve Urfa'nın Işgali Üzerine Ingilizce Bildiri
12 Kasım 1919
...
Türkiye'nin bölünmesine yol açmak düşüncesi ile Yunanlıların işgaline terk edilen Aydın vilayetinde uygulanan katliamlar, baskı ve zulümler ve imha politikaları, Ermenileri maşa olarak kullanmak suretiyle Fransızlar tarafından işgal edilen Adana vilayeti dolayları ile Maraş ve Urfa mevkilerinde uygulananlarla aynıdır....
...

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 142

Heyeti Temsiliye Kararı
13 Kasım 1919
Ulukışla'nın Ömerli köyü civarında yedi Müslümanın, Çiftehan civarındaki Ermeni Fransız askerleri tarafından katli dolayısıyla bu gibi hallerin tekrarına meydan verildiği takdirde aynen karşılığına girişileceğinin Kilikya Fransız Başadministratörlüğü'ne tebliği lüzumu Harbiye Nazırı Cemal Paşa'dan istirham olundu.
Mustafa Kemal
(ve dört imza)

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 146
Prof. Dr. Bekir Sıtkı Baykal, Heyet-i Temsiliye Kararları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2. Basım: 1989, s.54-55.

Heyeti Temsiliye Kararı
16 Kasım 1919
...
Adana'da Fransızlar ve Ermeniler tarafından yapılan zulümlerin ve tecavüzlerin artmasından dolayı hükümetçe tesirli tedbirler alınması ve muktedir bir valinin süratle yollanması, mümkün olursa Ermeni zulümlerini görmek üzere milletlerarası bir heyetin Adana'ya yollanması, merkezi hükümete Cemal Paşa vasıtasıyla bildirildi.
...
Mustafa Kemal
(ve dört imza)

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 170
Prof. Dr. Bekir Sıtkı Baykal, Heyet-i Temsiliye Kararları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2. Basım: 1989, s.57-59.

Protestoname
16 Kasım 1919
... Türkiye'nin taksimine yol bulmak emeliyle Yunanlılar'a işgal ettirilen Aydın vilayetindeki kıtal, baskı ve imha fecaatlerinin, şimdi de Ermenileri alet eden Fransızların işgal ettiği Adana vilayetinde, Maraş, Urfa ve Ayıntap'ta aynen yapılması, bütün bu siyasi haksızlıklara bir ek teşkil ediyor....
...

Anadolu ve Rumeli Müdafaaı Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c.5, s. 173
Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV. Derleyen: Nimet Arsan. Türk Inkılap Tarihi Enstitüsü Yayını, Ankara. 1964. s. 108-109.

Çürüksulu Mahmut Paşa'ya
Sivas, 17 Kasım 1919
... 31 Ekim 191 tarihli Tasviri Efkar gazetesinde "Bosfor" gazetesi yazarlarından birine vaki beyanatı devletlerinde, "Ermenilerin fazla taleplerine hak vermeksizin sınırlarda bazı düzeltmelerin icrasına razı oluruz" denildiğini okuduk. Doğu Anadolu'da Ermenistan lehine toprak tavizlerinde bulunulacağı vaadini kapsayan bu cümlenin Sulh Komisyonu üyelerinden bir devlet ricali tarafından sarf edilmiş bulunmasının, Doğu Anadolu ahalisinin pek haklı olarak son derece teessüf ve infialine yok açtığını beyan eyleriz. Milletin Erzurum ve Sivas kongreleri kararları ile Ermenistan'a bir karış toprak bile terk etmeyeceğini...

Anadolu ve Rumeli Müdafaaı Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c.5, s. 195
Kemal Atatürk, Nutuk, c.III. Vesikalar, Türk Devrim Tarihi Enstitüsü, Istanbul, 1961, Vesika No:196. s. 1155.

Heyeti Temsiliye Toplantı Tutanağı
22 Kasım 1919 Toplantısı
...
(Istanbul'dan: Suriye ve Maraş havalisi hakkındaki telgraf okundu.)
Fuat Paşa: 4 ve 5 tarihli gazeteler bunu yazmışlardı.
Reis (Mustafa Kemal) Paşa: Demek Ermenilerin Islamlara fenalık yapabileceklerini itiraf ediyorlar. Kaynağı neresi? Fransız gazeteleri mi yazdı? Yoksa salahiyet sahibi bir diplomat mı? Onu anlayalım.
...

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c. 5, s. 245.
Heyet-i Temsiliye Tutanakları, Haz. Uluğ Iğdemir, T.T.K. Yayını, Ankara, 1989, s. 83-88.

15. Kolordu Kumandanı Kazım Karabekir'e
Sivas, 7 Aralık 1919
Paris Sulh Konferansı'na gitmek üzere Suriye'den hareket eden ve milli emelleriniz ve taleplerimiz hakkında yakından malumat hasıl etmek ve Heyeti Temsiliye ile fikir alışverişinde bulunmak üzere Sivas'a uğrayan Suriye ve Ermenistan Fransız Fevkalade Komiseri Fransuva Jur Piko ile vaki olan özel konuşmada, milletin kati emellerinin ve taleplerinin Sivas Kongresi Beyannamesi'nde yer aldığı izah edilerek; Kilikya, Urfa, Maraş ve Ayıntab'ın, Mütarekename hilafına işgal ve buralarda Ermeniler tarafından yapılmakta olan zulümler, Fransızların Osmanlı hükümeti memurlarına reva gördükleri aşağılayıcı muamele tarzı şiddetle protesto olunmuş ve bu haksız işgallerin bertaraf edilmesini milletin katiyen talep eylediği ve bu maksat uğrunda bütün maddi ve manevi kuvvetlerini sarf etmeye azmetmiş olduğu bildirilmiştir. Adı geçen, cevaben: Daha hareketinden evvel Ermeni kıtalarının yeni işgal olunan mahallerden çekilmesini emreylediğini, Fransızların, Devleti Aliyenin bağımsızlığını tanıdıklarını ve bunun teminini arzu eylediklerini, Adana'da iktisadi menfaat teminine karşılık Maraş, Ayıntap, Urfa havalisi ile beraber Kilikya'nın da Fransızlar tarafından tahliye edilmesinin ve bu konuda Sulh Konferasında diğer devletler işgallerinin kaldırılmasına çalışmalarının muhtemel bulunduğu, sırf şahsi görüşleri olmak ve bir gizlilik kaydı altında bulunmak şartıyla söyledi. Ve bizden, Adana'da ve Urfa, Maraş, Antep'te, milli teşkilatımıza eskisi gibi devam etmekle beraber Fransızlar aleyhine silahlı bir isyan, bir kalkışma çıkarılmamasını rica etti. Biz de buna karşılık, kendileri ve Ermeniler tarafından sebebiyet verilmedikçe Islami ahalinin silahlı tecavüzlerde bulunmamaları vasıtalarına girişeceğimizi ve fakat sebebiyet verdikleri halde mesuliyetin kendilerine geri döneceğini söyledik.... Söz konusu konuşmadan hasıl eylediğimiz kanaate göre Fransızlar, Doğu'da, Türkiye lehinde harekette kendilerini menfaatkar görmektedirler.
...

Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c.5, s. 335

Urfa Müftüsü Hüsnü Efendi'ye
Sivas, 8 Aralık 1919
... Ermeniler veya Fransızlar tarafından sebebiyet verilmedikçe, tarafınızdan silahlı tecavüzlerde bulunulmamasını tavsiye eder ve fakat vatan mukadderatının dayanak noktası olan milli birliği sağlamlaştırmaya ve milli teşkilatımızı genişletmeye ve takviye etmeye son derece gayretle çalışılmasını ... talep eyleriz ...

Anadolu ve Rumeli Müdafaaı Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal
--------------------------------------------------------------------------------
- ATABE, c.5, s. 339
Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV. Derleyen: Nimet Arsan. Türk Inkılap Tarihi Enstitüsü Yayını, Ankara. 1964. s. 132-133.

Kilikya Mıntıkası Kuvayi Milliye Kumandanı Binbaşı Kemal Bey'e
8 Aralık 1919
... Silahlı bir baskın yapamadığınıza üzülmeyiniz. Zira Fransız Komiseri George Nicola ile yapılan görüşmemizde, onlar halka zulmetmeyeceklerini ve Ermenileri geri çekeceklerini, biz de buna karşılık silahlı bir tecavüzde bulunmayacağımızı vaat etmiştik. Sizin silahlı bir baskın yapamayışınız bu bakımdan bir isabet olmuştur. Fakat kazanılan fırsatlardan istifade ederek teşkilatı kuvvetlendirip büyük bir harekete hazırlanmak gayemiz ve ilkemiz olmalıdır.

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c.5, s. 341
Sadi Borak, Atatürk'ün Resmi Yayınlara Girmemiş Söylev Demeç Yazışma ve Söyleşileri, Kaynak Yayınları. Istanbul, 1997, s. 334.

Heyeti Temsiliye Kararı
12 Aralık 1919
...
Ermenilerin tecavüzleri Fransızlar tarafından önleneceğinden kendileri tarafından bir tecavüz olmadıkça silahlı tecavüzden kaçınılması Adana Heyeti Merkeziyesi'ne cevaben yazıldı....
...

--------------------------------------------------------------------------------
ATABE, c.5, s. 359
Prof. Dr. Bekir Sıtkı Baykal, Heyet-i Temsiliye Kararları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2. Basım: 1989, s.75-76.

Urfa Mutasarrıfı Ali Rıza Bey'e
Sivas, 15 Aralık 1919
... Milli teşkilatın takviyesine ihtimam buyurunuz. Fransızlar, Müslüman ahaliye asla zulüm ve baskı yapmayacaklarına, Osmanlı hükümeti memurlarının haklarına tecavüz eylemeyeceklerine, Ermeni çetelerini işgal bölgelerinden geri çekeceklerine dair vaat vermiş olduklarından, Müslüman ahali ve milli teşkilat tarafından silahlı bir tecavüz vaki olmamalıdır. Fakat Fransızlar veya Ermeniler sebebiyet verirse, her türlü karşılık meşru ve vatanidir. Bunu ahaliye, ora Heyeti Merkeziyesi'ne böylece anlatırsınız....

Anadolu ve Rumeli Müdafaaı Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal


 ..

Gönderen zaman:
Etiketler: , , , , , , ,

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)