ASALA – Rusya İlişkisi ASALA – Suriye ilişkisi Hınçak Komitesi Taşnaksutyun (Taşnak Komitesi)

ASALA – Rusya İlişkisi  

ASALA – Suriye ilişkisi  

Hınçak Komitesi ,

Taşnaksutyun (Taşnak Komitesi)  

ASALA – Rusya İlişkisi   

Paul Henze

1945 Haziran’ında Sovyetler Birliği, Türklerin Mihver devletlerine savaş 
açmasından sonra, 1925 tarihli “Dostluk ve Saldırmazlık” Antlaşmasını bitirerek 
Türkiye’den toprak talebinde bulunmuş ve Türkiye ile yeni bir anlaşma imzalamak için iki şart öne sürmüştür:
  
Kars ve Ardahan’ın kendilerine verilmesi,
Boğazlar’da Sovyetler Birliği’ne üs sağlanması.

Bu isteklerin hemen ardından da Türkiye’ye karşı büyük bir propaganda ve tahrik kampanyasına girişmişlerdir. Sovyetler Birliği’ndeki Ermeniler için Kars ve 
Ardahan’ın ilhakının milli bir dava olduğu görüşünü yayan Sovyet ajanları, 
dünyanın her tarafında “Ermeni Komiteleri” kurmaya başlamışlardır. Türkiye’nin 
Dışişleri Bakanı olan Feridun Cemal Erkin‘e göre Sovyetler, İstanbul 
Başkonsolosluğu vasıtasıyla, Sovyetler Birliği’nin Ermeni kökenli tüm Türkiye 
Cumhuriyeti vatandaşlarını kabul etmeye hazır olduğunu bildirmiş, fakat 
Türkiye’nin manevrasıyla bu çabalar boşa çıkmıştır. Sovyetler Birliği Türkiye’yi 
NATO‘dan ayırmak için hassas bir politika izlemeyi tercih etmişti. Sovyetlerin 
bu amacına ulaşmak için ASALA’yı vekil/aracı olarak kullandığı birçok Türk 
tarafından sezilmişti.

Paul Henze, ABD’de yayınlanan “The Fletcher Forum” adlı derginin Yaz 1985 
sayısındaki “Terörizmle Mücadele” adlı makalesinin Ermeni terörizmi bölümünde 
şöyle demektedir:

Modern Ermeni terörizmini destekleyenlerin asgari amacı;

  Türkleri dünya kamuoyunun şiddetli kınamalarına yol açacak şekilde, Türkiye’de  barış içinde yaşayan küçük Ermeni topluluğundan öç almaya ve başka yerlerde  yaşayan Ermenilere karşı, akılcı olmayan eylemlerde bulunmaya tahrik etmektir.
  Türkiye’nin müttefikleriyle (NATO) olan ilişkilerini gerginleştirmektir. 
  ASALA’nın en belirgin amacı ise; NATO’nun topraklarından bir parça koparıp 
  Sovyetler Birliği’ne katmaktır.

Sovyetler Birliği’nin özellikle yumuşama (“detant”) dönemi diye bilinen 
1970’lerde büyük terörist eylemlere girişen ajanları vasıtasıyla bölgede ve 
Türkiye’de karışıklık yaratmak için her türlü fırsatı kullandığını söylemek de 
mümkündür.
 Sovyetlerin, Türk terörist örgütlerine sağladığı destek yanında, Ermeni 
terörist örgütlerine de yardım etmesi, Türkiye’ye zor anlar yaşatmıştır. Ermeni 
örgütlerinin terörist faaliyetleri, Ermenistan’ın kurtulması için verilen 
mücadelenin bir parçası olarak tanıtılmıştır. Ermenilerin Türkiye’ye bir terör 
kampanyası başlatmak için 60 yıl beklemelerinin sebebi de belki budur.

Sovyet Rusya’nın bu konu ile ilişkisi gayet açıktır. ASALA’nın yaptığı taleplere 
dikkat edildiğinde; KLM, Lufthansa ve Türk Hava Yolları’na karşı giriştiği üçlü 
saldırıdan sonra yayınladığı bildiride ASALA şöyle demektedir: “Emperyalizm ve 
dünyadaki tüm uşakları ve kurumları kahramanlarımızın hedefleri olup, yok 
edileceklerini bilmelidirler. Öldürmeye ve yok etmeye devam edeceğiz, çünkü 
emperyalizmin anladığı tek dil budur.” Bu ise ASALA’nın Marksist-Leninist 
terörist bir örgüt olduğunu ve Rusya ile ilişkisinin bulunduğunu göstermektedir.

Yukarıda nakledilen görüşlere ve bazı bilgilere dayanılarak Sovyetler 
Birliği’nin ASALA’yı desteklediğini rahatlıkla iddia etmek mümkündür. Ancak bu 
hususta kesin delil elde edilmesi mümkün değildir. Zaten gizli, totaliter bir 
hükümet tarafından düzenlenip, yalnızca KGB ve üst Sovyet hiyerarşisi tarafından bilinen, hiçbir iz bırakmayacak şekilde programlanmış bir ilişkinin bundan daha iyi belgelenebilmesi de mümkün değildir.

Bu konuda Paul Henze,

“Çoğunluğu Lübnanlı Ermenilerin oluşturduğu genç grup, Türkiye’den bir parça 
toprak koparıp Sovyetlere katmak gibi büyük bir stratejik gayeyi, Sovyetlerin 
veya müttefiklerinin teşviki olmadan üstlenebilir mi? Bu Ermeniler öldürücü 
profesyonel yeteneklerini tecrübeli profesyoneller tarafından eğitilmeden 
geliştirmiş olabilirler mi? Böyle bir eğitim KGB’nin dışında gönüllü olarak 
nereden gelebilir? Gerekli para nereden gelebilir?“ demektedir.




ASALA – Suriye ilişkisi   

ASALA Terör Örgütünü Konu alan 29 Eylül 1986 tarihli TIME dergisinin kapağı.

Londra’da yayınlanan Ekonomist Dergisi’nin bir yan kuruluşu olan ve yalnız 
abonelerine dağıtılan “Foreing Report”da, 19 Ağustos 1982’de yayınlanan bir 
yazıda; “ASALA, Ruslar, FKÖ’nün aşırı uçları ve büyük ihtimalle Suriye arasında 
çok yakın ilişkiler olduğu yolunda pek çok kanıt su yüzüne çıkmaktadır.” 
denilmektedir. Bu bilgilerin şaşırtıcı bir yönünün olmadığı, Suriye’nin, Şam 
yakınlarındaki Hamoriah Kampını ve Lübnan’da, kendi kontrolündeki Bekaa vadisini 
ASALA’ya lojistik destek ve eğitim kampı olarak vermesinden de anlaşılmaktadır.


Hınçak Komitesi 

  

Georgi Plehanov

Hınçak komitesi; Kafkasyalı Ermenilerden Avedis Nazarbeg (Avetis Nazarbekyan) ile sonradan kendisiyle evlendiği Maro (Marian Vardaniyan) adındaki kadın ve arkadaşları olan Gevorg Gharadjian, Ruben Khan-Azat, Christopher Ohanian, Gabriel Kafian ve Manuel Manuelian tarafından Karl Marks’ın prensipleri esas tutulmak suretiyle, öğrenimlerini Fransa’da yapan ve hepsi Rus Ermeni’si olan öğrencilerce, 1887 yılında Cenevre’de (İsviçre) kurulmuştu. Söz konusu gençler, hem Fransa’da yayımlanan Armenia gazetesinden hem de sosyalist akımdan etkilenmişlerdi. 

Kurucuların Rus sosyal demokrasisinin ünlü isimleri Georgi Plehanov ve Vera Zasuliç’le yakın ilişkileri vardı. Ünlü Ermeni komitacı Antranikde önce Hınçak komitesine katılmış, ancak daha sonraları komite yöneticileri ile fikir anlaşmazlığına düşerek Taşnak komitesine geçmiştir. 

Hınçak komitesinin başında ve üyeleri arasında birçok Rusyalı Ermeni de 
bulunuyordu. Komite merkezi sonradan Londra’ya aktarılmıştır. Faaliyet alanı 
olarak Türkiye Ermenistan’ının doğu bölgesi seçilmişti. Bu komitenin esas takip 
ettiği siyasi gaye, Türkiye Ermenistanı’nı kurtarmak; burayı Rus ve İran 
Ermenistan’ıyla birleştirmek, bu üç Ermenistan’dan bağımsız bir büyük Ermenistan meydana getirmekti. 

Hınçak Komitesi’nin siyasi programı; Sosyalist-Marksist ve merkeziyetçiydi ve Hınçak, bu özelliğiyle Türkiye’de kurulan ilk sosyalist partiydi. 1891 yılında Londra’da basılmış olan Hınçak’ın siyasi programında komitenin maksadı şöyle ifade ediliyordu: “…Bu teşekkül, umum Ermenilere uzak gayeye doğru yol açacak, idealin tahakkukuna yarayacak, sosyalizme, bütün beşeriyetin müracaat edeceği sisteme kendilerini ulaştıracaktır.”

Hınçak komitesi, İkinci Enternasyonal’den iki yıl önce kurulmuştu. Komite’nin 
amacı uzak ve yakın hedef olmak üzere iki aşamalıdır. Komite programına göre 
Ermenistan’ın kuruluşu “Türkiye içindeki” çalışmalara bağlanmıştır. Bundan 
dolayı İstanbul komite merkezi sayılmıştır. İstanbul’daki teşkilatlanmayı 
sağlamak için Cenevre’den Tiflisli Şimavon, Trabzon’dan Rus tebaası Rupen 
Hanazad, Batum’dan H. Megavoryan, İran’dan da S. Danielyan gelmişti. Türkiye 
Ermenilerinin kaderi böylece birkaç Rus Ermenisi’nin eline düşmüş oluyordu. 
Merkez daha sonra ise Londra’ya taşındı. Ülke içinde geniş çapta örgütlenen 
komite, genellikle Rus konsoloslarından büyük destek görmüştür. Ne var ki Çarlık hükümeti, aynı ilgiyi ülkesi içindeki Ermenilere göstermiş değildir.

Patrik Mateos İzmirliyan, 1894 yılında Hınçak Komitesi’nin başkanlığını 
üstlenmişti. Bu da Komite-Kilise birleşmesinin ve kilise ile manastırların çete 
merkezi ve silah deposu olmalarının somut kanıtıdır. Komite’nin sosyalist 
ideolojiyi komitacılık-çetecilik ile uygulama planına geçirmesi iç bunalımlar 
yaratmıştır. Hınçak, 1890 yılında Ermeni Komiteleri Federasyonu kuruluş 
toplantılarına katılmış ve Taşnaksutyun’a girmişse de bir yıl sonra buradan 
ayrılmıştır. Hınçak Komitesi’nin Siyasi Programı’nın III., IV. ve V. 
kısımlarında şunlar vurgulanır: “Ermeniliğin en büyük kısmını meydana getiren 
Türkiye Ermenileri ve onların yerleşmiş bulundukları yerler, vatanımızın en 
geniş toprağı olmasına…
  
Ermeni ihtilali bugün özel olarak faaliyetini, Ermeni halkın davasını savunmak 
ve gerçekleştirmek için yakın amaca göre harcayacaktır.
  
Şu halde ihtilalin faaliyet alanı Türkiye Ermenistanı olacaktır.
Ermeni halkının ve Ermenistan’ın kaderini, Türk İmparatorluğu’nun kaderinden 
ayırmak gerektiğinden, buna göre tarihi bir zorunluluk meydana gelmektedir ki, bu da yakın amacımızın esaslı kısmını ve ilk şartını teşkil eden Ermeni milli 
bağımsızlığıdır.

 Yakın amaca varmanın tek gayesi, ihtilal yani zor kullanarak Türkiye 
 Ermenistan’ındaki idari şekli altüst etmek, değiştirmek, genel isyan yoluyla 
 Türk hükümetine karşı savaş açmaktır. 

Bu faaliyetlerin vasıtaları ise şunlardır: 

Propaganda: 

Basın ve kitap vasıtalarıyla millet arasında, bütün çevrelerde ve özellikle halkın işçi kısmı içinde Hınçak ihtilalci fikirlerini yaymak, onların arasında ihtilal teşkilatı kurmak, isyan alayları düzenlemektir.
    
Terör: 

Türk idarecilerine, hafiyelere, gammazlara, hainlere karşı ceza olarak terör uygulamak. Terör, ihtilal örgütünün savunması için bir vasıta ve halkı müstebitlerin ve alçakların faaliyetine karşı korumak için bir silah olmalıdır.
   
 Akıncı Alayları Teşkilatı: 

Hükümet askerlerinin yahut vahşi aşiretlerin saldırılarına karşı koyarak halkı savunmak için daima hazır savaşçı kuvvettir. Genel isyan sırasında da bu alaylar öncü alayları görevini alabilirler.
    
Genel İhtilal Teşkilatı: 

Hepsi birbiriyle tam bir birlik teşkil edecek surette, bağlı olan, düzenli bir bütünlük gösteren, genel ve ortak bir yönde yürüyen ve aynı taktiği takip eden ve bir merkezi heyet tarafından sevk ve idare edilen çok sayıda düzenli gruplardan oluşmuştur.
    
Herhangi bir devlet tarafından Türkiye’ye karşı savaş açılması, yakın amacın 
gerçekleşmesi için, yani genel isyan için en elverişli zaman sayılmalıdır.

Patrik Matyos İzmirliyan

Hınçak komitesi Ermeni halkı ile kader arkadaşı olan Ermenistan’ın diğer 
halklarını (Asurîleri ve Kürtleri)  kazanmak ve bunların aynı baskı altında 
ezilen halklar olması dolayısıyla hürriyetlerini elde etmek noktasında genel 
isyan durumunda işbirliği yapmalarını, Osmanlı boyunduruğu altında inleyen diğer Hıristiyan milletlerin ihtilal teşekkülleriyle anlaşarak hareketlerini temin 
etmeyi ve Osmanlı hükümetine karşı onlarla birlikte çalışmayı arzuluyordu. 
Komitesi’nin en büyük isteği ise, doğudaki bütün küçük milletlerle birlikte 
Osmanlı yönetiminden kurtulduktan sonra İsviçre gibi bir genel federasyon 
kurmaktır. Hınçak komitesi üyelerini ve Ermenileri galeyana getirmek ve onların 
ulusal duygularını kullanmak amacıyla bir marş dahi hazırlanmıştır.

Hınçak komitesi üyeleri 1896 yılından itibaren Türkiye’den uzaklaşmaya 
başladılar. Hınçak türdeş bir yapıda değildi. Sosyalist olmayan üyeleri de kabul 
ettiği ve geniş bir cephe kurmak istediği için, ideolojik çatışmalardan 
kurtulamamıştır. Bir süre sonra komite yöneticileri arasında görüş ayrılıkları 
ve anlaşmazlıklar çıkmaya başladı ve parti ikiye bölündü. Bir kısmı Asıl (Sosyal 
Demokrat) Hınçaklar, (Nazarbekyan taraftarları), diğer kısmı da Arpiyar 
Arpiaryan liderliğinde Reformist (Yeni) Hınçaklar (Veragazmiyal-Yeniden İnşa 
Hınçakyan Gusagtzutyun)  adı altında birleştiler. Nazerbekyan’ın başını çektiği 
sosyalistlerle görüş ayrılığına düşenler 1898’de İskenderiye’de yukarıda adı 
geçen ikinci grubu kurdular. Nazarbekyan grubu ise 1896’da ikinci kongreyi 
yaptılar. Her iki kısım, bir prensip ve programa göre değil, yöneticilerinin 
görüş ve davranışlarına göre hareket ediyorlar, şahsi çıkarlarını ön planda 
tutuyor ve bunu savunuyorlardı. Bu durum ise aralarındaki anlaşmazlıkların 
mücadeleye dönüşmesine ve birbirlerine karşı eylemler yapmalarına neden oldu. 
Mücadeleler 1902 yılında daha çok arttı. Her iki tarafa bağlı birçok komitacı 
İngiltere’de, Rusya’da, Mısır’da, Bulgaristan’da, Kafkasya’da ve İran’da sokak 
ortasında öldürüldüler. 1895 Zeytun İsyanı’ndan sonra Hınçak’ın şiddet eylemleri önemli ölçüde azaldı. II. Meşrutiyet’in ilanından sonra İTC ile Hınçak komitesi arasında belirgin bir yakınlaşma oldu. Cemiyetin yayın organı konumundaki Tanin gazetesinde 19 Şubat 1910’da neşredilen bir haberde, 1909’da resmi adı Sosyal Demokrat Hınçak Partisi (Sotzyal-Demokrat Hınçakyan Gusagtzutyun) olan örgütün merkez komitesi, “örgütün hükümetçe resmen tanındığını” duyuruyordu. Hınçak ve Ramgavar üyeleri, 1908 ve 1912 seçimlerinde Hürriyet ve İtilaf Partisi listelerinden seçimlere katılmışlardır.

Sosyal Demokrat Hınçak Cemiyeti kurulduktan sonra Osmanlı taşrasında da 
teşkilatlanmaya başlamıştır. Bununla birlikte Hınçak komitesinin sabıkalı 
geçmişi ve 1909 yılında meydana gelen Ermeni isyanları nedeniyle, vilayetlerde 
şubeler kurulması amacıyla yapılan müracaatların Osmanlı merkez ve taşra 
idaresince hassasiyetle incelendiği görülür. Nitekim söz konusu cemiyetin, Sivas 
ve Karesi (Balıkesir) vilayetlerinde şube açmak için yaptığı başvurular buna 
örnek olarak verilebilir. Dâhiliye Nezareti’nin adı geçen vilayetlere verdiği 
emirlerde; cemiyetin şube açabileceği belirtilmiş, ancak şube kurulacak 
yerlerdeki valilik ve mutasarrıflıklara, cemiyetin asıl nizamnamesi ile 
birlikte, şubenin kurulma şekli, toplantı usulü ve çalışmaları hakkında bilgi 
vermesi gerektiği de ifade edilmiştir. Şube açılması için Dâhiliye Nezareti’ne 
yapılan müracaatlar esnasında, Sosyal Demokrat Hınçakyan Cemiyeti’nin kullandığı mühür de dikkate şayandır. Zira mühürde bulunan figürler arasında ortada bir hançer ve tüfek (ya da kılıç) bulunmaktaydı ki bunlar cemiyetin esas amacının ne olduğu yönünde önemli bir ayrıntıydı. Diğer bir deyişle cemiyetin ihtilaci ve silahlı bir örgüt olduğu adeta beyan edilmişti.




Taşnaksutyun (Taşnak Komitesi)   

Taşnaksutyun Bayrağı

Ermeni milliyetçiliğinin temsilcisi ve Ermeni meselesinin en önemli unsuru olan 
Taşnaksutyun komitesi, 1890’da Kafkasya’da, Rusya Ermenistanı’nda kuruldu. Rus Ermenileri, Osmanlı coğrafyasındaki Ermenilerle ilgili olayları yakından 
izliyorlardı. Hatta bu sıralarda Tiflis’te Ermeniler arasında birtakım gizli 
örgütler mevcut bulunuyordu. Söz konusu örgütlerin hemen hepsi özellikle 
Kristapor Mikaelyan ve arkadaşları Simon Zavaryan ve Istepan Zoryan’ın 
gayretleriyle birleşerek Ermeni İhtilal Cemiyetleri Birliğini meydana 
getirdiler. Taşnaksutyun’un kuruluşundaki ilk amacı, Tiflis’te bulunan Genç 
Ermenistan’ ı, merkezi Van’da bulunan Ermeni Cemiyeti-Armenakanlar’ ı ve 
Hınçak’ı birleştirmek, Türkiye’ye geçen çetelere yardımda bulunmaktı. Komite’nin gayesi, isyanlar çıkarmak ve Türkiye Ermenistanı için siyasi ve iktisadi hürriyeti elde etmekti. Hedef tam bağımsızlıktı. Taşnaksutyun’un elemanlarına emri ise “Türkü, Kürdü her yerde, her türlü şartlar altında vur. Gericileri, sözünden dönenleri, Ermeni hafiyelerini, hainleri öldür. İntikam al” idi.

Taşnak komitesi, Rusya, İran ve Osmanlı içinde güçlü bir şekilde teşkilatlanmış 
ve hatta Tebriz’de küçük bir silah fabrikası dahi kurmuştu. Buradan aldıkları 
silahları da çetelerine dağıtmışlardır. Bu komite, ihtilalci Ermeni komiteleri 
arasında en uzun ömürlüsü ve en önemlisi, Ermenilerin hayatı ile mukadderatını 
en çok etkilemiş olan partidir. Komitenin hiç değişmeyen özelliği ise, gerek 
Ermeniler arasında ve gerekse bütün dünyada Türk düşmanlığı yaratmak, katliam ve soykırım propagandası yapmak olmuştur. Hatta Taşnak bünyesinde Terör Hazırlık Komitesi dahi kurulmuştur. Komite’nin görevi, yapılacak terör eylemlerini planlamak ve hayata geçirmekti. Devlet yetkililerine karşı silahlı terör eylemlerine girişmek resmi belgelerinde yer alıyordu. Yine Taşnaklar terör 
odaklı Fedai hareketlerini ve gruplarını oluşturmuşlardır. Taşnak Komitesi’nin 
sembolü, partinin başarıya ulaşması için gerekli olan üç unsurdan meydana 
gelmektedir. Kürek, işçileri; kalem, aydınları; hançer (kama) ise savaşçıları ve fedaileri (kin, intikam ve terörü) sembolize ediyordu. 

Programları sınıf ve sosyalizm esaslarını ihtiva ediyordu. Kendilerini sosyalist demokrat, sosyalist ihtilalcı, milliyetçi ve adem-i merkeziyetçi olarak ifade ediyorlardı.

Taşnak komitesi, Avrupa’da bulunan Jön Türklerle ilişki kurarak 1902 ve 1907’de Paris’te Prens Sabahattin’in başkanlığında toplanan kongrelere katıldı ve Osmanlı içinde özerklik isteklerini dile getirdi. 1905-1907 arasında örgüt 
içinde önemli ayrılıklar oldu. Mihran (Kapriel Keşişyan) adlı bir örgüt 
yöneticisi Kafkasya Projesi’ne karşı çıkarak çalışmaların yalnızca Osmanlı 
topraklarında yoğunlaştırılmasını istedi. Bunu sol kanatta yer alan Arsen 
Amiryan’la (1881-1918) Levon Atapekyan’ın (1875-1918) örgütten ayrılması izledi. Komite 1907 yılında II. Enternasyonal’e üye oldu.

Kristapor Mikaelyan

Taşnak komitesi, Hınçak ile de birleşmek istedi. Hınçak birleşmek için 
sosyalizmin esas alınmasını teklif etti. Taşnak ise sosyalizmin sırf insani 
anlamda kabulüne boyun eğmekle birlikte, Türkiye Ermenilerinin henüz buna hazır olmadıklarını ve yanlış anlaşılmaktan korktuklarından ötürü Türkiye Ermenileri arasındaki birliğin bozulabileceğini ileri sürdüler. Taşnaksutyun komitesi daha ziyade milliyetçi-sosyalist bir politika izliyordu. Bu müzakerelere rağmen Hınçak, Taşnak ile birleşmedi. Taşnak komitesinin kurulması aşamasında daha çok köylüler, işçiler, küçük esnaf, öğretmenler, birçok üniversiteli, ikinci derece hükümet memurları, sanatkârlar ve doktorlar bulunmuşlardı. Ermeni zenginleri yeni kurulmuş olan Taşnaksutyun’dan daima uzak kalmışlardır.

Taşnaksutyun’un kuruluşundan hemen sonra yayınladığı ilk bildiri şu şekildeydi: 

“… Bu yüzden Ermeni İhtilal Cemiyetleri Birliği, bütün Ermenilere müracaat ederek onları bir bayrak altında birleşmeye davet ediyor. Türkiye Ermenistan ’ının siyasi ve iktisadi hürriyetini amaç edinmiş olan bu birlik, aslında halkın hükümete karşı başlamış olduğu savaşa girmiş ve vatanın hürriyeti için kanının son damlasını akıtmayı görev edinmiştir. Zenginler, siz de halkın düşmanlara, Kürt beylerine karşı göğüslerini koruyabilmeleri  için silah almalarını temin ediniz .
Beklenecek zaman değil… Toplanınız, vatanın kurtarılması işini 
kahramanca gerçekleştirelim.”

Üçüncü bildiri ise şöyledir: “…Zaferi, ancak güçlerimizi tek bir bayrak altında 
birleştirmek, ordularımızı belirli bir disipline tabi tutmak suretiyle elde 
edebiliriz. Bunu vatansever her Ermeni ’den kalbine yazmasını rica ederiz. 
Ermenilerin bulunduğu her merkez sürekli olarak hazır bulunsun, fakat genel 
harekete geçmek için çağrımızı beklesin. Taşnaksutyun, Türkiye Ermenistanı ’nda genel isyanı çıkaracak ve göreve daveti yapacaktır. Ermeni arkadaşlar, umutla, inançla, sönmez bir aşk ve arzu ile gece gündüz hazırlanınız…”

Taşnaksutyun ilk olarak Türkiye’de örgütlenmeye başladı. Trabzon, İstanbul ve 
Van’da merkezler kuruldu. Türkiye’de gerekli yerlerde teşkilatı kurabilmek için 
bu kritik bölgelere Hınçak komitesinde olduğu gibi hemen hepsi Kafkasyalı Ermeni olmak üzere önemli komite mensupları gönderildi. Bunlardan suçüstü yakalananlar, 

Rus konsolosların müdahaleleriyle Rus hükümetine teslim olunuyor ve tabiî ki 
derhal serbest bırakılıyorlardı.

Batı Bürosu, faaliyetlerini özellikle propaganda üzerinde yoğunlaştırmıştı. 
Siyasi çevreleri Ermeni sorunu ile uğraştırmak, Avrupalı diplomatlara 
görevlerini hatırlatmak, bu sorunu diplomatik çevrelerde gündeme getirmek, 
parlamentolarda söz konusu ettirmek, yabancı devletlerin kabine reislerini, 
önemli şahsiyetlerini kazanmak, mitingler, konferanslar, edebi gösteriler 
tertiplemek bu faaliyetin ana hatlarıydı. Propaganda merkezi başlangıçta 
Paris’ti. Burada Pierre Geillard’ın başkanlığı altında Pro-Armenia adlı gazete 
çıkarıldı. Bütün Ermeni taraftarları bu gazete etrafında toplanmışlardı. Bir 
taraftan da Truşak, Haraç, Alik, Hayrenik ve Razmik gibi komite gazeteleri 
Avrupa kamuoyunu hazırlıyorlardı.

Dış ilişkiler noktasında kıyaslandığında Taşnaksutyun, Hınçak’tan daha başarılı 
ve beceriklidir. Taşnak, Ermeni olmayanları da üyeliğe almıştır. Kürtler içinde 
propagandaya girişmiştir. Kürt çeteleriyle, Makedonya komiteleriyle, Bulgar 
santralistleriyle ve Jön Türklerle anlaşmalar yapmışlardır. Ayrıca Taşnak daha 
Şarklı, Hınçak ise daha Batılı’dır. Bu durum ideolojilerine de yansımıştır. 
Taşnak’ın diğer önemli bir özelliği de; Osmanlı Bankası Saldırısı ve Yıldız 
Suikastı ile çağdaş anlamda modern terör yapan, şehir terörizminin ilk 
örneklerini uygulayan bir örgüt olmasıdır. Bunların yanında, Taşnak üyeleri 1908 ve 1912 seçimlerinde İttihat ve Terakki’nin listelerinden seçimlere 
katılmışlardır.

Taşnaksutyun, I. Dünya Savaşı’nın başladığı aylarda merkezini İstanbul’dan 
Erzurum’a taşımış ve burada bir kongre düzenlemişti. Taşnak komitesi, 28 Mayıs 1918 tarihinde kurulan bağımsız Ermenistan Cumhuriyeti’nin de ilk iktidar 
partisi oldu. 29 Kasım 1920’de Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulunca iktidardan uzaklaştırıldı. Üç yıl sonra da Ermenistan’da siyasal çalışmalarda bulunması yasaklandı. Örgüt bunun üzerine çalışmalarını Avrupa ülkeleri ile Lübnan ve ABD’de yürütmeye başladı.

Ermenilerin komiteleri vasıtasıyla yürüttükleri terör faaliyetlerinin bir 
değerlendirmesi yapılacak olursa, şu hususlar dikkat çekmektedir:
  

Olayların başladığı 1890’lı yıllar ile Ermenilerin savaşta yer değiştirdikleri 1915 yılı arasında Ermeniler kadar Türk ve Müslüman’ın da öldüğü 
görülmektedir.
  
Ermeni Patrikhanesi söz konusu olaylar ve isyanlar sırasında komitecilere 
yardımda bulunmuştur. Bilhassa seçilmiş genç papazları komitecilerden ayırmak 
oldukça güçtür.
  
Gerek İngiliz ve gerekse Rus konsolosları Ermenilere kucaklarını açmışlardır. 
  Osmanlı idarecileri komitecileri yakaladığında, konsoloslar Babıâli’ye 
  başvurarak bu Ermenilerin kendi vatandaşları olduğu için mahkemelerin ve 
  müteakip cezalarının -suçlu bulundukları takdirde- konsolosluklarda 
  yapılmasının Kapitülasyonlarca mahfuz yasal hakları olduğunu ifade etmekteydi. 
  Böylece komiteciler söz konusu konsolosluklarca kurtarılmakta, onların 
  himayelerinde yurt dışına çıkarılmakta, burada hüviyetleri değiştirilerek 
  olaylar çıkartmak için yeniden Osmanlı topraklarına sokulmaktaydı.

Sonuç olarak Hınçak ve Taşnak komitelerinin ortak özellikleri ve amaçları şöyle 
ifade edilebilir:
  Osmanlı topraklarına girerek, kendileri için tehlikeli gördükleri hükümete 
  bağlı ve hükümete yardım eden her Türk ve Ermeni’yi fark gözetmeksizin 
  katletmek.
  Tedhiş ve katliam yapacak eylem (terör) grupları kurmak.
  Böylece büyük devletlerin Osmanlı’ya müdahalesini sağlamak ve Müslüman’ların 
  kovulacakları veya öldürülecekleri altı Anadolu vilayetinde, bağımsız, 
  sosyalist bir Ermeni devleti kurmaktı. Vilayât-ı Sitte: Sivas, Erzurum, Harput 
  (Elazığ), Van, Diyarbakır ve Bitlis’ten oluşmaktadır.
  Bu dönemdeki Ermeni terörünün iki temel özelliği vardır. Bunlar; a) 
  Ayrılıkçılık yani bölücülük, b) Dışa bağımlılıktır.

Yine Ermeni komitelerinin işledikleri cinayet çeşitlerine örnek vermek 
gerekirse;
  Türklerin ileri gelen ve sevilen isimlerinden bazılarını hunharca öldürmek,
  Savunma güçleri olmayan masum kişileri yakalayıp kafataslarını parçalamak,
  Halkı kapalı yerlere, camilere, ahırlara kapatıp diri diri yakmak,
  Hasta ve yaşlıları çeşitli işkencelerle ve çiğneyerek öldürmek,
  Boyunları, kolları ve bacakları parça parça doğramak,
  Yollarda çalıştırma teklifleri ile kandırılıp toplanan kişileri süngülerle 
  delik deşik etmek,
  Duvarlara çivilemek, kazıklara oturtmak ve direklere çakmak,
  Anaların ve babaların gözleri önünde çocuklarını parçalayıp etlerini kızartıp veya çiğ çiğ yemek,
  Gebe kadınların karınlarını yarıp bebeklerini süngüler ile çıkartıp öldürmek,
  Kadınların ziynet eşyalarını almak için kol, el ve bileklerini ve parmaklarını kesmek, göbeklerinde ateş söndürmek,
  Kadın ve kızlara tecavüzde bulunmak, Diri diri derilerini yüzmek, ihtiyarların sakallarını tutuşturmak, pislik  sürmek,Türk askerlerinin kıyafetlerini giyerek Türkleri yanıltıp, onları daha rahat  yok etmektir.



http://www.terororgutleri.com