ERMENİ KONUSUNDA, NUTUK TAN ALINAN BELGELER DOKÜMANI .., 5
BELGE 61
Urfa Müftüsü Hüsnü Efendi'ye
Sivas, 8 Aralık 1919
Ermeniler veya Fransızlar tarafından sebebiyet verilmedikçe, tarafınızdan silahlı tecavüzlerde bulunulmamasını tavsiye eder ve fakat vatan
mukadderatının dayanak noktası olan milli birliği sağlamlaştırmaya ve milli teşkilatımızı genişletmeye ve takviye etmeye son derece gayretle
çalışılmasını ... talep eyleriz ...
Anadolu ve Rumeli Müdafaaı Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.5, s. 339
Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV. Derleyen: Nimet Arsan. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayını, Ankara. 1964. s. 132-133.
............
BELGE 62
Kilikya Mıntıkası Kuvayi Milliye Kumandanı Binbaşı Kemal Bey'e
8 Aralık 1919
Silahlı bir baskın yapamadığınıza üzülmeyiniz. Zira Fransız Komiseri George Nicola ile yapılan görüşmemizde, onlar halka zulmetmeyeceklerini ve
Ermenileri geri çekeceklerini, biz de buna karşılık silahlı bir tecavüzde bulunmayacağımızı vaat etmiştik. Sizin silahlı bir baskın yapamayışınız bu
bakımdan bir isabet olmuştur. Fakat kazanılan fırsatlardan istifade ederek teşkilatı kuvvetlendirip büyük bir harekete hazırlanmak gayemiz ve
ilkemiz olmalıdır.
ATABE, c.5, s. 341
Sadi Borak, Atatürk'ün Resmi Yayınlara Girmemiş Söylev Demeç Yazışma ve Söyleşileri, Kaynak Yayınları. İstanbul, 1997, s. 334.
..........
BELGE 63
Heyeti Temsiliye Kararı
12 Aralık 1919
Ermenilerin tecavüzleri Fransızlar tarafından önleneceğinden kendileri tarafından bir tecavüz olmadıkça silahlı tecavüzden kaçınılması
Adana Heyeti Merkeziyesi'ne cevaben yazıldı....
ATABE, c.5, s. 359
Prof. Dr. Bekir Sıtkı Baykal, Heyet-i Temsiliye Kararları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 2. Basım: 1989, s.75-76.
..........
BELGE 64
Urfa Mutasarrıfı Ali Rıza Bey'e
Sivas, 15 Aralık 1919
Milli teşkilatın takviyesine ihtimam buyurunuz. Fransızlar, Müslüman ahaliye asla zulüm ve baskı yapmayacaklarına, Osmanlı hükümeti memurlarının
haklarına tecavüz eylemeyeceklerine, Ermeni çetelerini işgal bölgelerinden geri çekeceklerine dair vaat vermiş olduklarından, Müslüman ahali ve
milli teşkilat tarafından silahlı bir tecavüz vaki olmamalıdır. Fakat Fransızlar veya Ermeniler sebebiyet verirse, her türlü karşılık meşru ve vatanidir.
Bunu ahaliye, ora Heyeti Merkeziyesi'ne böylece anlatırsınız....
Anadolu ve Rumeli Müdafaaı Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.5, s. 371
Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV. Derleyen: Nimet Arsan. Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Yayını, Ankara. 1964. s. 137.
.........
BELGE 65
Konya'da 12. Kolordu Kumandanı Fahrettin Efendiye
Ankara, 10 Ocak 1920
Adana Valisi Celal Bey'in, Sivas Kongresi'nin Adana hakkındaki kati kararını bilmediğinden.... Aşağıdaki talimatın emin vasıta ile adı geçene
ulaştırılmasına...
"Kilikya havalisi işgali, Mütareke hükümlerine aykırı ve tamamen geçici bir mahiyettedir. Fransızlar, iktisadi menfaatlerini temin etmek şartıyla
tahliye etmeye hazırdırlar. Ermenilere, Müslümanlar aleyhinde zulüm yaptırmayacaklarını ve kendileri tarafından da hükümet haklarına ve milli
haysiyetimize tecavüz edilmeyeceğine söz vermişlerdir. Müdafaai Hukuk Cemiyeti teşkilatının alenen devam ve yayılmasına razı olmuşlardır.
Yalnız kendileri tarafından veya Ermeniler tarafından sebebiyet verilmedikçe silahlı tecavüzlerden vazgeçmemizi rica eylediklerinden, biz de silahlı
tecavüzleri engellemeye çalışacağımızı vaat eyledik
Anadolu ve Rumeli Müdafaaı Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal
Atatürk'ün Bütün Eserleri (ATABE) c. 6, Kaynak Yayınları, 2001, s. 92.
...........
BELGE 66
Sivas'ta 3. Kolordu Kumandanı Selahattin Beyefendi'ye
Diyarbekir'de Cevdet Beyefendi'ye
Everek'te (Develi) Ahzı Asker Muamelat Müfettişi Kemal Bey'e
Ankara, 11 Ocak 1920
Adana Valisi Celal Bey'den gizli ve saklı olarak alınan yazıda, Maraş ve havalisindeki milli harekatın Adana havalisine de yayılması icap eylediği
takdirde, Kilikya havalisindeki Ermenilere karşı, hiçbir tecavüzde bulunulmaması ve bilhassa kendilerinin Kuvayi Milliye'ce temin edilmesi elzem olup,
aksi halde bizim ile işbirliğine eğilimli olan Ermenilerin, tamamıyla Fransız tarafını tutmalarına sebebiyet vereceği ve bu keyfiyetin son derece gizli
tutulması bildirilmektedir.
Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.6, s. 97
Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Sayı 16, Ankara, Haziran 1956
...........
BELGE 67
Konya'da 12. Kolordu Kumandanı Fahrettin Beyefendi'ye
Ankara, 11 Ocak 1920
Gizli ve özel vasıta ile Adana Valisi Celal Beyefendi'ye aşağıdaki cevabın ulaştırılması istirham olunur.
Tecavüzlerde bulunulmaması hakkında icap edenlere gerekli talimat verildi. Milli teşkilatımızın Adana havalisinde yayılmasına ve genişlemesine
ihtimam buyurmaları herkesçe bilinen hamiyetlerinden beklenir. Fransızlar, kendileri veya Ermeniler tarafından sebebiyet verilmedikçe tarafımızdan
silahlı tecavüzlerde bulunulmamasını evvelce istida eylediklerinden, olur verilmiş ve o zaman lüzumlu talimat da verilmişti. Buna karşılık, geçici
olarak işgalleri altında bulunan Kilikya havalisinde de milli teşkilatımızın serbestçe şekillenmesine ve genişlemesine engel olmayacakları kendi
taraflarından taahhüt edilmiştir. Buna göre, Osmanlı memurlarının müdahale ve yardımı mümkündür.
Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.6, s. 371
Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Sayı 16, Ankara, Haziran 1956
..........
BELGE 68
Harbiye Nazırı Cemal Paşa'ya
Ankara, 11 Ocak 1920
Fransızların Maraş-Islahiye yolu üzerindeki Şerefoğlu, Gölpınar, İloğlu, Ceceli Sarılar, Şekerobası köylerini topla bombardıman ederek yaktıkları,
İloğlu köyünü üç yüz mevcutlu bir müfreze ile basarak yağma ve fecayi bir kötülüğe başladıkları, Maraş'ta yerli Ermenilerden sekiz yüz mevcutlu
bir kıtanın kışlada hazırlandığı, bütün Ermeni gençlerinin silahlandırılmaya başlandığı, dağınık Ermeni hanelerinin boşaltılarak tekmil Ermenilerin
kilisede toplandığı, Çukuroba mahallesindeki Camiişerif içine bomba atmak üzere saklanmış olan üç Ermeni ele geçirildiği, bu esnada oradan
geçen üç Fransız süvari neferinin ezanı Muhammedi okuyan müezzine iki el silah attığı, Bababurnu'nda, Fransızların sekiz yüz kadar kuvvetleriyle
ahaliyi feci surette katletmekte oldukları bildirilmektedir. Ermenileri geri çekerek, İslamlar aleyhindeki zulme nihayet vereceklerini söyleyen
Fransızların bu defa birlikte İslam halkı katliam eyledikleri son derece dikkate değerdir. Bu hal böyle devam eylediği takdirde Kuvayi Milliye'nin
şiddetli ve kati müdahalesi zaruri olacak, genişlemesinden hasıl olacak mesuliyet tamamen Fransızlara ait kalacaktır. Hükümeti seniyenin de
kati ve şiddetli bir şekilde vaki olan harekatı protesto eylemesi ve Urfa, Maraş, Ayıntap'ın tahliyesini talep eylemesi lazımdır.
Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.6, s. 99
Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Sayı 16
............
BELGE 69
3. Kolordu Kumandanlığı'na
Ankara, 14 Ocak 1920
Bazı Fransız memurlarının aldatıcı olan tatlı sözlerine rağmen, bir hayli zamandan beri, Islahiye, Ayıntap, Maraş, Kilis ve Zeytun taraflarında
devlet memurlarıyla İslam ahaliye ziyadesiyle zulüm yapmaya başlamış oldukları ve bu arada birçok İslamı şehit ettikleri, gelen raporlar
muhteviyatından malumu alileri olmuştur. Bu hususta, kararlaştırılan plan muhteviyatının süratle tatbiki ile İslam ahalinin ümitsiz kalmamalarına
gayret olunmasını vatani gayretlerinden bekleriz.
Heyeti Temsiliye
M. Kemal
ATABE, c.6, s. 112
Harp Tarihi Vesikaları Dergisi, Sayı 17, Ankara, Eylül 1956
............
BELGE 70
15. Kolordu Kumandanı Kazım Karabekir'e
Ankara, 15 Ocak 1920
İstanbul'da Mütareke'den sonra 250 bin Rum ve Ermeni Amerika'dan gelmiş ve yerleşmiştir....
Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.6, s.121
.............
BELGE 71
Kastamonu Valiliği'ne ve Mıntıka Kumandanlığı'na
21 Ocak 1920
Maraş mıntıkasında, ahaliye tecavüz ve İslam ahaliye zulümler yapan Fransız ordusundaki Ermenileri, Kuvayi Milliye'miz bozguna uğratarak
Maraş'a ricata mecbur etmiş ve 2 katırla bir miktar silah cephane ele geçirmişlerdir. Düşmanın 80 ölü ve 30 yaralısı vardır. Antep'in 28 kilometre
kuzeybatısındaki Araplar Köyü'ne gelen bir Fransız müfrezesi, İslam ahalinin evlerine girerek sandıkları kırmaya, eşyalar aramaya ve birtakım
tecavüz ile, Kuvayi Milliye'mizle vaki olan çarpışma neticesinde, Fransızlar mağluben Islahiye istikametine ricata mecbur olmuşlardır.
Fransızların son günlerde, Maraş mıntıkasında hassaten köylerimize tecavüz ve zulümleri tahammül edilmeyecek derecede artmaktadır.
Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.6, s.135
.............
BELGE 72
Tamim
24 Ocak 1920
1. Son alınan malumata göre düşmanın Adana'da 1170, Toprakkale-Islahiye şimendifer hattı üzerinde 270, Osmaniye-Adana üzerinde 200,
Katma'da 300, Kilis'te 600, Antep'te 1200, Maraş'ta 1200 kadar Fransız sömürge ve Ermeni askeri olmak üzere işgal kuvvetleri bulunduğu
anlaşılmıştır....
2. Fransızların tahammül edilemez tecavüzlerine Maraş ve Pazarcık ahalisinin mukavemet etmesi üzerine, 21 Ocak 1920'de şiddetli bir çarpışma
başlamış ve hala devam etmekte bulunmuştur. Bu çarpışmada fevkalade fedakarlık gösteren vatandaşlarımız pek çok muvaffakiyetler
kazanmışlardır. Fransız işgal bölgesinin öteki mahallerinde vatandaşlarımızın pek çok tecavüze uğradıkları anlaşılmaktadır.
4. Maraş'ta başlamış olan çarpışmanın tamamıyla lehimize neticelenmesi fevkalade mühim olduğundan, şimdilik 3. Kolordu'nun,
Maraş'a her hususta yardım etmesini rica ve öteki kolorduların da evvelce ayrılan bölgelerinde seri ve silahlı bir teşkilat vücuda getirilmesi için
şimdiden oralardaki teşkilatın himayesi maksadıyla işgal bölgesine milli müfrezeler göndermelerini ve bu hususta son derece gayret gösterilmesi
bilhassa rica olunur.
Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti
Heyeti Temsiliyesi namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.6, s.167, 168
............
BELGE 73
Fransızların ve Ermenilerin Maraş'ta Yaptıkları Katliam Hakkında
25 Ocak 1920
Maraş'ta, Fransızlar, Ermeniler, Müslümanları katliam etmektedirler. Her yerde ahalinin derhal mitingler yaparak İstanbul'da Sadaret makamına ve
temsilciliklere telgraflarla protesto etmeleri ve insanlık aleminden bu katliama nihayet verilmesini talep eylemeleri tamim olunur.
Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.6, s.179
.............
BELGE 74
Sivas Heyeti Merkeziyesi'ne
29 Ocak 1920
Maraş'ta, Fransız ve Ermeniler tarafından Müslümanların katliamı, insanlığı dehşete düşürecek şekilde devam ediyor. Her tarafta derhal mitingler
yapılarak merkezi hükümet ve yabancı temsilcilerine, bu zulümlere bir nihayet verilmesi için müracaat olunması ve fiilen müdafaa ile meşgul olan
felaketzede Maraşlı dindaşlarımızın, yapılan teşebbüslerden doğrudan doğruya haberdar edilmesi ehemmiyetle rica olunur.
Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal
ATABE, c.6, s.182
Atatürk'ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri, s. 174
....
BELGE 75
Tamim
8 Şubat 1920
On yedi günden beri Maraş'ta cereyan eden feci ve kanlı vakalara nihayet verilmesi hakkında, medeniyet ve insanlık aleminin duyup öğrenmesi için yükseltilen feryat ve acının yankılanacak bir yer bulmadığı, hala bu vahşetin devamıyla sabit oluyor. Koca bir şehir ihtiyar, genç, kadın ve çocuklarıyla, Fransız ve Ermenilerin top, mitralyöz, bomba ateşleri altında yanmakta, binlerce dindaşımız bu vahşetin intikam feryadı olarak yerlere serilmektedir. Kuşatma ve sansür altında yükselen milletimizin feryadının, medeni milletler tarafından nihayet işitileceğini ümit etmekteyiz. Maraş'taki Fransız zulümleri hakkında, Müdafaai Hukuk Cemiyeti'nin bütün heyeti merkeziyeleri tarafından yeniden teşebbüslerde bulunularak, Milli Meclis reisleriyle, Dersaadet'teki İtilaf devletleri temsilcilerine ve Osmanlı matbuatına telgraflarla protesto edilerek bu zulümlere bir an evvel nihayet verilmesini ve zulümlere sahne olan Kilikya, Ayıntap, Maraş, Urfa'dan Fransız kuvvetlerinin derhal çektirilmesi hususunda, medeni milletlerin ve insanlığın dikkatinin çekilmesini, şu aralık müsait olan siyasi vaziyetten bu suretle istifade olunmasını tavsiye eyleriz.
Heyeti Temsiliye namına
Mustafa Kemal
|
Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, sayı:87, ATASE yayını, Ankara-1989
DEVAM EDECEK..,
..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder