Van İhtilal Cemiyeti 5. Genel Kurulu Toplantısı Tutanakları..,
Van Ermeni ihtilal komitesinin (Taşnak) davetiyle 14 nisan ila 17 nisan 1909 arasında toplanan istişare meclisi şube heyetlerinin raporlarını
okuma
ve üyelerin beyanatını dinledikten sonra aşağıda yazılı konular hakkında kararlar alınarak iş bu kararları Vaspurakan komitesinin bilcümle şube
heyetine beyan eder.
Müzakerat Jurnalinde Münderic Mevad
(Müzakere tutanaklarında bulunan maddeler)
Yazılı ve sözlü propagandayı ne gibi vasıtalar ile ileri götürmek lazım geliyor.
Komite tarafından neşrolunan risaleler ve gazeteler.
Nefsi müdafaa ve muhafaza meselesi ne gibi esaslar üzerine oturtmak lazımdır.
İdare ve teşkilatın yenilenmesi.
Ermeni ihtilal komitesinin 5. genel kuruluna iştirak ve idare meclislerinin tahdit salahiyeti
1-) Meclis propaganda hakkında iddia olunan yazılı ve sözlü beyanatı inceleyip müzakere ettikten sonra aşağıdaki fezlekeyi tanzim eyledi.
Komite faaliyetin gelişip daha kuvvetli olabilmesi için en etkili çarenin sözlü ve yazılı propaganda olduğu
Her ne kadar propaganda idaremiz dahilinde başlamış ve oldukça mütevazı bir halde devam etmekte ise de bazı siyasi sebeplerden
önce üyelerin kalitesinden dolayı tabi olarak arzu edilen netice elde edilemediğinden bu konuda ciddi esaslar teklifler olsun.
“Birincisi” Hata ve yanlışlıklardan kurtarmak için sözlü propagandadan bir usul oluşturmadan “sistematik” ilişki ve tahlili propaganda dairesi
dahilinde komitecilik müsabakası ve fırkalar ayrı bir çalışma birimi olarak propaganda merkezleri oluşturmak. “İkinci” Kural ve kaideleri iyi
belirlenmiş bir usul ile şehir ve vilayetlerde kütüphaneler tesis ve teşkil etmek. “üçüncüsü” Toplantılara ve genel eğitime göndermek
(ehemmiyet vermek) mümkün mertebe yardımlaşma içinde bulunmak ve maddi problemlere karşı para tedarik etmek. “dördüncüsü”
Açıktan sistematik dersler ve hazır bulunanların bilgisini arttırıp zayıf olunan meselelere önem vermek. “Beşincisi” Propagandanın harekatını
komitenin harekatına tatbik ve tevfik etmek. “Altıncısı” Kıymetli mesaimizin dakikasını boşa geçirmemek, her hangi bir hususta mensuplarımız
ve alelumum gayretperane çalışanlara casuslarla haber vermek. “yedincisi” Gizli bir kural ile komitenin esaslarını ve geçerli kurallarını genel
olarak teşkil etmek (ortaya koymak) komitenin politikasına milli idare ve “demokrasi” esaslarına ve geçerli kurallar dahilinde olmak üzere yemin
esasına dayalı bir “organ”a sahip olmak. “sekizincisi” Yazılı ve sözlü propaganda yapılırken komitenin tarih felsefesi nazariyelerini
(Dünya görüşünü) halkın itikadına ve mukaddes rivayetlere uydurarak ahalinin hissiyat ve itikadını zedelememelidir.
2-) (Daşnaksutyun üyelerinin ve Daşnaksutyun komitesinin kontrolünde bulunan gazetelerin neşriyatı ve fırkaların ittihat noktay-ı nazarından
vaziyetleri ) hakkındaki beyanat müzakere ve bir takım münakaşalardan sonra aşağıdaki kararlar alınmıştır.
1- Gazeteler genellikle mahalli propaganda işleri ile alakalı olmakla beraber teşkilata dair teşebbüsler ve faaliyette “iş üzerinde bulunanlar”
hakkında gayr-ı musait bir vaziyet aldıkları.
2-Adı geçen gazetelerin müstakil muharrirleri propaganda aleyhine gaflet içerisinde bilmeyerek
gammazlıklara meydan vermiş oldukları.
3-Bu gibi neşriyat, aleyhimize çalışanların elinde komitemize karşı silah makamında olduğu.
4- Bir takım karanlık kuvvetler gizlice cüret alarak muhabirlik adı altında bir takım teşebbüslerimizi ve ya mensuplarımızı imhaya vasıta oldukları.
5- Çoğunlukla ciddi meseleler ile meşgul olacaklarına şahsiyat ile uğraştıkları. İyi ve güzel düşüncelerden dolayı cemiyet “hürriyet, kelam ve
matbuat” esasını kabul ile beraber gazete neşreden arkadaşlara teklif ederek komitenin teşebbüsatında Daşnakçağan ve şahsi hürriyetlerini
muhafaza etmekle beraber aşağıda yazılı hallerden sakınmak lazımdır.
a)- Hükümet ve ahali huzurunda fesadı mucip meselelere asla yanaşmamak
b)- Propaganda aleyhinde dolayısıyla gammazlıklara meydan vermemek için bazen teşebbüsata ait muhaberatı fevkalade tedkik ve hatta hakkında
incelemelerde bulunmak
c)- şahsiyat ile uğraşmaktan ve kalp kırmak ve zıtlaşmayı gerektirecek hallerin doğmasına ve komite mensuplarının yekdiğeriyle bozuşmak gibi
hallerin cümlesinden sakınmalıdır.
ç)- İncelemeğe değer ve önemli olan fikirler ve incelemeler yalnız Daşnakcağan meclisi dahilinde kalmak lazım gelir. İstişare meclisi genç azaların
bu meselenin ehemmiyetini takdir ve idrak ederek bundan böyle uyanıklıkla davranacaklarından ümit vardır.
Komite Gizli hususlarımızı bertaraf etmeğe (sırrımızı ifşa edenler için) ve aksi takdirde iç tüzüğümüz gereğince bu tür üyemizi mesul tutmağa
vazifedardır.
3-) Meclis, teşkilat, toplantı, idare ve muhafazay-ı nefs hususlarına dair verilmiş olan kararları dikkatlice gözden geçirildikten sonra aşağıda yazılı
düşünceler ile meşgul olundu.
1- Diğer ihtilal cemiyetleri gibi Daşnakcağan cemiyeti dahi ihtilal ve harp teşebbüsatını lüzumlu addediyor.
2- Bizi etrafımızda bulunan kabileler (Kürtler) cahil ve mutaassıp olduklarından dini ve milli meselelerde pek kolaylıkla kendi “ağa” larına ve
“kara kuvvetler”in teşviklerine tabi ve Ermeni ihtilali aleyhine ve gayretperverane karşı tahrik olunurlar.
3-Gerek komite mensuplarını ve gerek bilumum ahaliyi serbestçe silahlandırmak şart olup iş bu maksadın gerçekleşmesine muvaffak olmak için
başlıca ticari teşebbüs fırkalarının yardımlarından istifade etmeğe çalışmak.
4- Komite, silahlanmak hususunu her şeyden önemli addederek komite dışında bulunan Ermenilerin de silahlanmasına yardımcı olmalıdır.
5- Komite propaganda vasıtasıyla ahalinin kalbine savaş hissini yerleştirmek ve bu meselede umum komitelerin ihtilal nazariyelerine uygun
olarak hareket etmeli.
6- Komite talim ve müdafaa ile uğraşmaya ve silahını isyan ve iç harbe ve muhafazay-ı nefs hususlarında kullanmaya mecburdur.
7- Kılavuzlar vasıtasıyla şehrin önde gelen şahıslarını elde etmek bu gibi zevatın, amele ve işçilerin harp, müdafay-ı nefs ve ahdinden dönenler
aleyhine kıyama sevk için en iyi vasıta olacaklarına meclis kanidir.
4-) Meclis yeni teşkilatlanmaya ait beyanatı dinledikten sonra aşağıdaki fezlekeyi tertip eyledi. Siyasi cemiyetleri ve sanatkaran cemiyetlerini ve
köylülerin ittihadını komitenin bir “organ”ı addetmek cemiyetler teşekkül edeceği zaman aşağıda yazılı şartlar nazar-ı dikkate alınmak lazımdır.
Birincisi, Siyasi ve iktisadi programları tamamıyla kabul eden anasırlar ve amele ve işçi sınıfı ve küçük esnaf cemiyete dahil olabilirler,
felsefey-i tarihiye (dünya görüşümüzü) nazariyemizi tamamı ile kabul eden şahıslar faal üyemiz olabilirler.
İkincisi, Kooperatif cemiyetler, şehirler dahilinde harp iktisadı için en müessir çaredir. Bunlar bir taraftan tutumluluk faaliyetiyle siyasi
toplantıları ve başka hususları yekdiğerine rapt ederler. Diğer taraftan da ahaliyi müttefiken çalışmaya alıştırırlar. Üçüncüsü, komite, sanatkâran
cemiyetleri savaş ekonomisinin en iyi vasıtalarından biri olmak üzere kabul eder ve onların teşkilatını idaresinin tertibini kendisine vazife addeder.
Kafkasya’daki tüccardan yararlanarak meclisimiz esnaf cemiyetlerini tarafsız bir memlekette teşkil etmeyi münasip addedilir. Ve iş bu cemiyetlerin
dahiline kuvvetli propagandalar ithal etmeyi de uygun görür. Dördüncüsü, Köylülerin birlik ve beraberliği teşkilatımızın en önemli organı
addetmemiz lazımdır. İş bu birlikler tarafsız olmayan memleketlerde teşekkül etmeli Köylü ittihad kanunnamesi bu gibi ittihatlara iştirak
meselesini evvelce düşünülüp karar alarak tayin eylemiştir.
5-) Vaspurakan cemiyeti kendi mensuplarının menfaatlerini dikkate alarak diğer komite ve fırkaların genel kuruluna iştirak eder.
Umum fırkaların kabul etmiş oldukları meslekte etkili olmak için iş bu iştirak yetkisi elzem addolunur.
Gelecek olaylar sebebiyle Vaspurakan cemiyeti mesuliyet içerisinde olup devre-i sabıktaki mevkii talisi haleldar olduğu
Bütün arkadaşlar ve heyetlerin şan ve şerefini muhafaza etmek komitenin genel kurula iştirak etmek hakkını talep etmeğe yetkili olması.
-------------------
94 - Vaspurakan Ermeniler tarafından Van’a verilen isimdir.
95 -Taşnaksutyun Ermeni ihtilal cemiyetleri ittifakı manasına gelir. Altan Deliorman, Türklere Karşı Ermeni Komitacıları, İstanbul 1975, s. 23.
96 -Taşnak komitesinin neşrettiği gazete, dergi ve risaleler için bakınız, H. H. Huşabadum, Daşnakzutyun 1890-1950, Boston 1950, s. 572-579;
Anahide Ter Minassian, “1876-1923 Döneminde Osmanlı İmparatorluğunda sosyalist hareketin doğuşunda ve gelişmesinde Ermeni topluluğun
rolü”, Osmanlı İmparatorluğunda Sosyalizm ve Milliyetçilik, derleyen M. Tunçay, Erich Jan Zürcher, İstanbul 1995, s. 189-90.
------------
Şube Meclisinin Yetkileri
1- Müfettişlerin hesaplarını ve icraatını kontrol ve bütçelerin tanzimi
2- Komitelerin umumi komiteye temas eden teşebbüslerini incelemek.
3- Genel kurul kararlarına muhalif olmamak üzere dairey-i idarenin çeşitli yönlerini tayin eylemek.
4- Komitenin kontrol ve idaresi dahilinde özel teşebbüste bulunmak.
5- Komiteye mensup şahıslara ve heyetlere ait hususları muhakeme ve incelemeye yetkili olmak.
Şube meclisleri kendi dairey-i idarelerini umurunu esma’ ve tervic ettirerek için umumi içtimaa murahhaslar irsal eylemek ve kendi
dairey-i idaresine ve ya teşkilat ile ilgili yeni tekliflerde bulunmak. Komitelerle tali komitelerin delegeleri genel kurula katılmaya yetkili olmak.
Köylü cemiyetlerinden her iki yüz kişiye bir delege, ve şehir ve esnaf cemiyetlerinden her yüz kişiye bir delege tayiniyle iş bu delegelerin genel
kurula katılmaya yetkili olmak.
----------------------
97 - BOA DH MUİ, 55-1/54-13.
98 -Bkz. http://www.ermenisorunu.gen.tr/turkce/makaleler/makale13.html
99 - Teotik Salnamesi, İstanbul 1911, s. 253; Türk belediyeciliğinin tarihi gelişimi hakkında bakınız; İlber Ortaylı, Tanzimattan CumhuriyeteYerel
Yönetim Geleneği, İstanbul 1985, s. 9; Mehmet Ali Gökaçtı, Dünyada ve Türkiye’de Belediyecilik, İstanbul 1996; İlhan Tekeli,
Türkiye’de Belediyeciliğin Gelişimi, Ankara 1982.
100 - BOA DH MUİ, nr. †23-2/23-1
101 - Kapamacıyan efendiye 2 şubat 1908 de ihsanda bulunulmuştur. BOA İrade Taltifat, 1325. Za/ 111.
102 - Teotik Salnamesi, İstanbul 1911, s. 253;Y. Çark, Türk Devleti Hizmetinde Ermeniler, İstanbul 1953, s. 175; M. Sadi Koçaş, Tarihte
Ermeniler ve Türk Ermeni İlişkileri, İstanbul 1990, s. 124.
103 - Taşnaksutyun örgütü, Ermeni ihtilal cemiyetleri ittifakı olarak Balkanlardaki ayrılıkçı çeteleri örnek alarak 1890 da Tiflis’te kuruldu ve
kısa zamanda İstanbul, Erzurum ve Van’da şubeler açarak faaliyete başladı. L. Nalbantyan, The Armenian Revolotonary Movement:
The Development of Armenian Political Parties Through The Nineteenth Century Los Angeles 1963, s. 442; Fıruz Kazemzadeh, Russıa And
Brıtaın ın Persıa 1864-1914, a Studıa in Emperialism, London 1968, s. 527; Nejat Göyünç, Osmanlı İdaresinde Ermeniler, İstanbul 1983, s. 65;
Mim Kemal Öke, Ermeni Meselesi, İstanbul 1986, 95; Cevdet Küçük, Ermeni Meselesinin Ortaya Çıkışı, İstanbul 1984, s. 100; M. Sadi Koçaş,
Tarihte Ermeniler ve Türk Ermeni İlişkileri, İstanbul 1990, 153; Komitenin siyasi yönü için bakınız Anahide Ter Minassian, “1876-1923 Döneminde
Osmanlı İmparatorluğunda sosyalist hareketin doğuşunda ve gelişmesinde Ermeni topluluğun rolü”, Osmanlı İmparatorluğunda Sosyalizm ve
Milliyetçilik, derleyen M. Tunçay, Erich Jan Zürcher, İstanbul 1995, s. 163-238;
--------------------
Van Belediye Reisi Kapamacıyan Efendi
Taşnak partisine mensup Van ihtilal örgütünü kuran Ermeniler yukarıda görüldüğü gibi ihtilal için son hazırlıklarını gözden geçirirlerken
Van’da belediye başkanlığı, Van idare meclisi azalarından Bedros Kapamacıyan isminde Millet-i Sadıka’dan bir Ermeni’ye 1909 yılı ortalarında
teslim edilmiştir. Şehir nüfusu Müslüman çoğunluğa sahip olmasına rağmen hiçbir ayrıma uğramadan Kapamacıyan efendi herkesin teveccühünü
kazanarak aza seçilmiş, dolayısıyla Müslümanların da oyunu almıştı. Zira yapılan seçim neticesinde 10 idare meclisi azasından ikisi
millet-i sadıkadan seçilmişti. Çalışmalarıyla büyük bir takdir toplayan belediye reisi hakkında pek bilgiye sahip olmasak ta onun sevilen sayılan
bir kişiliğe sahip, manifatura ticaretiyle uğraşan bir ailenin ileri gelen önemli bir ferdi olduğuna dair kanaat hakimdir. Hatta İngiltere’den Van’a
çeşitli kumaşlar getirecek kadar uluslararası ticaretle uğraşmaktadır. Bedros efendi Van gölünde belediyeye gelir getirebilmek için iki yelkenli
gemi işletmeye koyarak ileri görüşlüğünü yansıtmıştır.
Yöneticiliği esnasında geniş bir kitleyi memnun etmesine rağmen Van’da oldukça etkili olan ve farklı beklentiler içerisindeki Ermeni
İhtilalci Taşnak Komitesinin arzuları doğrultusundaki bir kolaylığı sağlamamıştır. Kapamacıyan efendi Ermenilerin geleceği hakkında ne yapmak
istedikleri ve ne yaptıkları pek de belirgin olmayan Taşnak ve Hınçak komitelerine karşı daima Devlet-i Osmaniye’den yana tavır koyarak Van’da
yaşayan her iki topluluğun da huzur ve refahı için açık yüreklilikle hizmet etme gayreti içerisindeydi. Belediye reisi Kapamacıyan, halkın huzuru
ve şehrin geleceği için canla başla çalışırken Ermeni Patriği, Ermeni meselesini Avrupa devletleri nezdinde canlı tutabilmek,
Vilayat-ı Sitte projesinin bir an önce hayata geçirilebilmesi için ihtilalci Taşnak komitesiyle işbirliği yaparak Van ve civarında bazı tertip ve
provokasyonlara girişti.
Bu tertipler doğrultusunda Van’da nisan 1912 de bir dizi yangınlar çıkmış ve bu yangınlarda özellikle bazı Ermenilerin de evleri yanmıştı.
Patrik bu yangın ve provokasyonlar meselenin belediye reisi ağzıyla Avrupa elçiliklerine rapor edilmesini yani Müslümanların Ermenilerin mallarına
canlarına kast ederek her an ortadan kaldırmaya hazır olduğunu, Van ve civarında bu olayları Müslümanların çıkardığını bildirmesini istemiştir.
Belediye reisi Kapamacıyan efendi ise Van’da gelişen olayların böyle olmadığını yangını Ermeni Taşnak komitesi mensuplarının çıkardığını anlatan
bir rapor hazırlamıştır. Aynı zamanda Van Valiliğine çıkarak sadakatini ve Devlet-i Osmaniye’ye bağlılığını bildirdi.
Patriklik ise bu beklenmedik nazik durum karşısında derhal Van’a bir heyet göndererek Reisi yatıştırıp olayları ört pas etmeğe çalıştı.
Zira Kapamacıyan efendinin dostu, seveni, hısım ve akrabası çok olduğundan onun bu tavrı komitenin Van’da bitme noktasına geldiği manasına
yorumlanacağı gibi yıllardır yalan ve iftirayla Avrupalılar beyninde oluşturdukları kamuoyunun bir çırpıda ortadan kalkması da söz konusu olabilirdi.
Yıllardır Van merkezli büyük bir gayret içerisinde çalışan Komitenin işlerini oldukça zora sokan Reisin yaşaması artık komite için hazmedilemez
bir durumdu ve Reis hakkında infaz kararı çıktı. Teorilerini Ermeni-Türk çatışması üzerine kuran ihtilalci çeteler, daha önceleri de Ermeni ileri
gelenlerinden Osmanlı devletine destek vererek halkın üzerindeki kendi hakimiyetlerini yok edenlere karşı suikastlar düzenlemişler, böylece
korku salarak aleyhlerinde oluşacak muhalefeti de ortadan kaldırmış oldukları gibi bu öldürülenleri Avrupa devletlerine Osmanlı devleti öldürdü
diye de şikayet ediyorlardı.
-----------------------------
104 - 1873 de Vanlı Khrimian Hairik İstanbul patriği olarak tayin edildikten sonra Ermeni meselesini taşradan İstanbul’a oradan da Avrupa
elçilikleri nezdine taşıyabilmeyi hedeflemişti. Böylece başlayan tertip ve kundaklamalar hızla Anadolu’ya yayılmış olduğundan bu olaylardan en
fazla nasibini Van almış oldu. Bakınız Frederic Macler, Autour de L’Armenie, Paris 1917, s. 183 den naklen Yves Ternos, Ermeni Tabusu, İstanbul
1993, s. 58; ayrıca Patrik Khrimyan’ın faaliyetleri için bakınız, Esat Uras, Tarihte Ermeniler ve Ermeni Meselesi, Ankara 1996; Kamuran Gürün,
Ermeni Dosyası, Ankara 1988; Erdal İlter, Ermeni Kilisesi ve Terör, Ankara 1999.
105 - BOA DH SYS 109/2-1.
106 - BOA DH SYS 109/2-1.
107 - BOA DH SYS 109/2-3 (Genelde ihtilalci örgütlerde bu tip kararlara oldukça sık rastlanmakta olup Ermeni tedhiş örgütlerinde ise uygulama
isim üzerine kara haç basılarak infaz süreci başlatılıyordu. Bunun yanında Van’da ilk kurulan Ermeni tedhiş örgütlerinden birinin ismi de
“Karahaç”tır.
108 - Ermeni Komitelerinin Amal ve Hareketi İhtilaliyesi, Ankara 1983, s. 250; Ermeniler Anadolu’da faaliyetlerini sürdürürken bir taraftan da
İstanbul’da kendilerine yüz vermeyen dindaşı Ermenileri katlediyorlardı. Avukat Haçik, Gedikpaşa kilisesi başpapazı Dacad Vartabet, tüccar
Karagözyan, kandilci Onnik, Apik Uncuyan, polis memuru Markar, Meclis-i ruhani üyesi Mampre Vartabet, Hacı Dikran Mıgırdıc Tütüncüyan
Ermeni çeteciler tarafından katledilen yüzlerce Ermeni’den sadece birkaçıdır. Altan Deliorman, Türklere Karşı Ermeni Komitecileri, İstanbul 1975, s. 31.
109 - BOA DH SYS 109/2-2.
110 - Anahide Ter Mınassıan, “Ermeni Kaynaklarına Göre Yüzyıl Başında Van”, Modernleşme Sürecinde Osmanlı Kentleri, İstanbul 1999, s. 118.
111 - Anahide Ter Mınassıan, age, s. 118; Bağlar mahallesi şehrin doğusunda 7 km uzunluğunda 3 km genişliğinde bağlık bahçelik bir alanı
oluşturuyordu. Evleri bahçe içerisinde kalın ve yüksek duvarlar çeviriyor, evleri birbirine bağlamak için bahçeleri sulamada kullanılan Urartulardan
kalma sulama kanallarıyla rahatlıkla evler ve bahçeler arasında gizli geçitler oluşturuluyordu. Bu bölge daha sonra Van isyanında kale gibi
kullanılarak direniş noktasının oluşturmuştur. Bakınız, M. Kalman, Batı-Ermenistan (Kürt İlişkileri) ve Jenosid, İstanbul 1994, s. 116;
La Defense Heroigue de Van (Anonyme) Geneve 1916; Yves Ternos, age, s. 268. Van’da Ermenilerin isyanı esnasında Türk kuvvetlerinde görevli
Venezuella uyruklu Nogales Mendez’in anlattıkları için bakınız; Kaymakam Hakkı, Hilal Altında dört Yıl ve Buna Ait Bir Cevap, İstanbul 1931;
Mehmet Necati Kutlu, Türkiyede Bir Gezgin Şövalye Nogales Mendez, İstanbul 2000.
112 - BOA DH SYS 109/2-2.
113 - Avrupa devletlerinin vilayet-i sitte ve genel valilik heves ve uygulamaları için bakınız. Ali Karaca, “Türkiye’de Ermeniler İçin Yapılan
Reformlar ( Örtülü Bir İşgale Doğru) ve Tehcir Gerçeği (1878-1915), Uluslararası Türk-Ermeni Kafanaciyan olacak, bu onlara pek taraftar
olmadığından onu oğluna öldürttüler.” Ergünöz Akçora, “Yaşayanların Diliyle Van ve Çevresinde Ermeni Mezalimi” Yakın Tarihimizde Van
Uluslararası Sempozyumu, Van 1990, s. 151. “Belediye başkanının oğluna içki içirterek babasının üzerine gönderip öldürttüler”, Hüseyin Çelik,
Görenlerin Gözüyle Van’da Ermeni Mezalimi, Van 1996, s. 70.
- BOA DH SYS 109/2-2.
- BOA DH SYS 109/2-3. münasip zaman beklemesi Van’da gelişen Ermeni ihtilalci Taşnak mensuplarını adeta cesaretlendirmiş ve olayları
körüklemiştir. İlişkileri Sempozyumu, İstanbul 2001, s. 152.
- Ergünöz Akçora, Van ve Çevresinde Ermeni İsyanları, 1896-1916, İstanbul 1994.
- Belediye başkanının oğlu da Taşnak komitesine sempati besliyordu. Dolayısıyla komitenin gönderdiği şahısları tanıma ihtimali fazladır,
bunun yanında komite bütün gizli çalışmasına rağmen reisin oğlu babasına karşı yapılan bu suikastı deşifre ederek komiteyi ele vermiştir.
Hatta başkanın oğlu tarafından öldürüldüğü ile ilgili bilgiler olayın olduğu esnada küçük yaşta olanlarla yıllar sonra yapılan röportajlarda anlatılmış,
fakat olayın dehşeti karşısında derin hissiyata kapılan halkın kulaktan kulağa bu olay anlatılırken hadisenin içerisine destansı halkıyat
karışmasından ibarettir. İşin gerçeği yukarıda anlatıldığı gibidir. “Bunlar kendilerine hizmet etmeyen Ermenileri de yaşatmıyorlardı.
Mesela burada Ermenilerden bir belediye başkanı vardı. İsmi yanılmıyorsam Kafanaciyan olacak, bu onlara pek taraftar olmadığından onu oğluna
öldürttüler.” Ergünöz Akçora, “Yaşayanların Diliyle Van ve Çevresinde Ermeni Mezalimi” Yakın Tarihimizde Van Uluslararası Sempozyumu,
Van 1990, s. 151. “Belediye başkanının oğluna içki içirterek babasının üzerine gönderip öldürttüler”, Hüseyin Çelik, Görenlerin Gözüyle Van’da
Ermeni Mezalimi, Van 1996, s. 70.
-----------------------------
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder