ERMENİ TERÖR ÖRGÜTÜ: ASALA BÖLÜM 7
3.4.1. ASALA'ya Baglı Hücreler
Asagıda isimleri sıralanan hücreler 1980-1981 döneminde Avrupa'nın degisik ülkelerinde Türk Dısisleri ve Türk kurulusları gibi (THY vb.) yerlere
yapılan eylemlerin sorumluluklarını üstlenmislerdir.10
a) Sehit Refti Balian Komando Grubu,
b) Kara 24 Nisan Komando Timi,
c) Geourgen Yanikian Komando Grubu,
d) Yanikian ve Sasunian Komandoları,
e) Avrupa 21. Komando Grubu,
f) Ermeni Adalet Komitesi,
g) Antranig Pasa Komandoları,
h) Aleks Yenikomeshian Komando Grubu,
i) Shahan Natali ntihar Komando Timi,
j) Sehit Agop Darakcian Komando Timi,
k) Yeghid Kesisian ntihar Komando Timi,
l) 24 Eylül ntihar Komando Timi.
9 Bal, Dünden....s.655.
10 Bal, Dünden....s.656.
3.4.2. ASALA'ya Baglı Paravan Örgütler
ASALA, Ermeni davası ile ilgili olarak ne kadar ciddi olduklarını, dünya kamuoyu nezdinde sahip olunan destegin boyutlarını mübalaga etmek ve
terör olaylarını inceleyen güvenlik güçlerinin yanıltmak amacıyla degisik adlarla "paravan" terör örgütleri kurmuslardır.
ASALA'nın kurdugu paravan örgütlerin en çok bilinenleri:11
a) 3 Ekim,
b) 9 Haziran,
c) Orly,
d) Ermenistan Gizli Ordusu,
e) Yeni Ermeni Direnisi,
f) Fransa Eylül Örgütü,
g) 15 sviçre Grubu,
h) Kızıl Ermeni Ordusu,
i) Dünya Cezalandırma Teskilatı,
j) 28 Mayıs,
k) Ermeni Milli Komitesi,
l) Ermeni Halk htilal Harekatı,
m) Kıbrıs Ermenilerini Mücadeleye Çagırıyor,
n) Kıbrıs Ermeni Rum Teskilatı
Bu örgütler ASALA eylemcilerini sıkıstıran ülkelere gözdagı vermek görevini de üstlemislerdi. Örnegin, Orly ve Fransa Eylül örgütleri sadece
Fransa'ya, 9 Haziran örgütü ise sviçre'ye yönelik eylemler yapmıslardır.
11 Senol Kantarcı, Sedat Laçiner ve digerleri, Ermeni Sorunu El Kitabı, Ankara, Ankara Ün. Basımevi, 2003, s.111.
9 Haziran Örgütü’nün de ASALA'nın paravan kollarından biri oldugu, 12 Ekim 1980'de Londra'da kesin olarak ortaya çıkmıstır. ngiliz polis teskilatı
Scotland Yard, Türk turizm ofisini bombalayan ve ASALA Antranig Pasa grubunun üstlendigi eylemde kullanılan bombalarla, 10 dakika sonra sviçre
Leicester Square turizm ofisine yapılan ve 3 Ekim örgütünün üstlendigi eylemdeki bombaların aynı kisi ya da kisilerce yapıldıgını ortaya çıkarmıstır.12
3.5. ASALA’nın Özellikleri
ASALA'nın tutum ve davranıslarına genel olarak bakıldıgında tam bir terörü yansıtmaktadır. Yönetimin bütün kademelerinde, terör ve uygulamada
terör bu örgütün simgesi sayılmaktaydı. Liderler, birbirlerini öldürüyor, begenmediklerini tasfiye ediyorlar, öldürtüyorlardı. Bunun dısında, her terör
timi sanki yeni bir Ermeni örgütü gibi dünya kamuoyuna tanıtılmak isteniyor, bu yolda her türlü propaganda yapılıyordu. Cinayetleri çesitli, ismi yeni
duyulan örgütler üstleniyordu. 13
1975 yılında kurulan ASALA'nın politik gelismeleri iki safhada etkin bir durum almıstır. 1979 yılında Paris Ermeni Konferansı sırasında sagladıgı
yeni güçlerle kuvvetlenmiş ve 1983 yılında ikiye bölünmüstür.
ASALA kurucularından Agop Tarakçıyan, bu terör örgütünün ilk eylemini 16.2.1976 tarihinde Beyrut Türk Büyükelçiligi Baskatibi Oktay Cerit'i
öldürmekle gerçeklestirmistir. 1979 yılına kadar, Filistinlilerin kendi aralarındaki çatısmalara karısan lider Agopyan yaralanmıstır.
1979 yılında Paris'te toplanan Ermeni Konferansı sırasında, Fransa'daki Ermeni teröristlerle irtibat kurulmuş ve örgüte yeni elemanlar katılmıstır.
12 Bal, Dünden....s.656.
13 Bal, Dünden...s.692-693.
Bunların içerisinde en ünlüleri Alex Yenikomsiyan ve Monte Melkiyan'dır. 1981 yılında birçok terör olaylarını bu yeni gruplar gerçeklestirmistir. ASALA, bir taraftan
İsviçre'yi, diger taraftan Fransa'yı tehdit etmeye baslamıs, Fransa'daki “ Yeni Ermeni Direniş Örgütünün ” Kanada'daki “ Azad Hay ” ve İngiltere'deki
“ Gaitzer ” gruplarının ASALA'ya katıldıklarını ilan etmistir.
Terörün büyük bir etkinlik ve yaygınlıkla devam ettigi bu yıllar içinde merkez kadrosunda ihtilaflar baslamış ve özellikle ASALA'nın masum insanlara da yönelmiş
terör eylemleri, çesitli kamuoylarında tepkiler nedeniyle durumlarını sarsmıstır. srail'in Lübnan'ı isgaliyle ASALA yöneticileri, Filistinlilerle birlikte Lübnan'ı terk etmek
zorunda kalmış ve örgüt Temmuz 1983 tarihinde ise ikiye bölünmüstür.
Agop Agopyan Grubu: Yunanistan ve Ortadogu'ya yerlesmistir. Türk ve yabancı, masum kadın ve çocuk ayırımı yapmadan teröre devam etmis,
Orly katliamı gerçeklestirmiş ve saldırılarını sürdürmüstür.
Bölünmeden sonra, 2. grup Batı Avrupa'da, “ASALA Devrimci Hareketi” ismini almıstır. Daha ılımlı ve terörde sadece Türk hedefleri esas
alan bir tutum izlemistir. Bu hareketin liderlerinden biri, Monte Melkonyan digeri Ara Toranyan' dır. Toranyan, Paris merkezli Ermeni Ulusal Hareketi adlı
grubun liderligini yapıyordu. Bu grup, Orly saldırısını tamamen “Fasist bir saldırı” olarak nitelemistir.
Melkonyan ise Ermeni mücadelesinin siyasi zeminini olusturmayı amaçladıgını ve mücadelelerinin “(1) Ermenileri harekete geçirmek
(2) Türkiye'ye karsı harekete geçmiş diger güçlerle isbirliginde bulunmak” seklinde 2 yönü bulundugunu ifade etmekteydi. ran dogumlu Melkoyan,
ikinci asamada “ İttifaklar ” kurma stratejisini ileri sürmüs, diger taraftan Agopyan da faaliyetlerini devam ettirmistir.
İzledigi politikalar geregi ASALA'nın amaçları, üç yönlü bir destek saglamakta dır:
(1) Sovyetler -Dogu Blogu ve Sosyalist ülkeler destegi,
(2) Jeopolitik beklentileri bakımından, Türkiye'yi dış ve iç tehdit ve terörle yıpratmayı politikalarının esası sayan Yunanistan, Suriye gibi ülkelerin destegi,
(3) Komünist partilerden, dolaylı olarak Hınçak Ermeni terör örgütünden ve sempatizanlarından, karsı görüslere sahip bulunsalar da Ermeni kiliselerinden saglanan
desteklerdir.
ASALA'nın iliskileri ise, uyguladıkları stratejiye paralel olarak Türkiye için tehdit ve terörü dogrudan veya dolaylı sekilde uygulamaya çalısan Ermeniler dısı terör
örgütlerine öncelik verilmek üzere düzenlenmistir.
Bunlar 1975 -1980 dönemi içinde Filistin Kurtuluş Örgütü, Komünist partileri eylem grupları ve bazı devletlerin gizli örgütleridir.
1980 yılında Nisan ayında Sidon/Lübnan'da yapılan PKK ile ortak eylem anlasmasıyla, ASALA iliskilerini genisletmistir.14 Bu yolla, aynı
amaçları ve benzer yapı/görüsleri paylasan ASALA ve PKK arasında görüş ve eylem birligi kurulmustur. 1983 yılından sonra baslayan evrede ise ASALA
iliskileri Monte Melkonyan'ın stratejisine uygun sekilde gelismis, Türkiye içinde terörün uygulanmasına agırlık verilerek, bu stratejiyi dogrudan veya
dolaylı sekilde eylemlestirecek imkan ve kabiliyette bulunan her örgütle iliskiler kurulması esas alınmıstır. Bunların basında yine PKK ve benzeri
kuruluslar ile TKP ve diger komünist örgütler gelmektedir.
ASALA’nın en önemli ve resmi yayın organı “HAYASTAN” dır. Ayrıca, “Hay-Baykar” -“Armenia” -Londra'da yayınlanan “Kaytzer” adlı dergiler de
yayın organlarının basında gelmektedir. ASALA ilk radyo yayınına 1981’de
14 İsmail Özçelik, Ermeni Sorunu ve Gerçekler, Ankara, Gündüz Egitim ve Yayıncılık, 2005, s.347.
Beyrut'ta baslamıs, “Lübnanlı Ermenilerin Sesi” adı altında günde bir saatlik yayınlar yapmıstır. Bunların dısında iliskili oldugu ülkelerin haberlesme
araçları ve kamu iletisim sistemleri de ASALA’ya yayın yönünden destek saglamıstır.15
ASALA'nın temel stratejisi, dünyadaki ilerici Ermeni hareketlerini bir noktada (Lübnan'da) toplamak ve bir merkezden yönlendirmektir. Kısaca,
ilerici Ermeniler ASALA çatısı altında birlesecek ve "ASALA Halk Hareketi"ni baslatacak tır. Bu suretle, Ermenilerin ilerici güçleri, birbirleriyle resmi
isbirligine girebilecek ler ve güçlerini birlestirebilecekler dir.16
ASALA stratejisinin bu bölümünü 1981 yazında, dünyadaki tüm ilerici Ermenileri Lübnan'da toplantıya çagırmakla uygulamaya çalısmıstır.
Stratejinin ikinci bir asaması da, bu güç birliginin sosyalist hükümetlerinde yardımıyla terörü yayarak, savaş dönemini baslatmasıdır. Ermeni terörü,
Ortadogu'daki kurtuluş mücadelelerinin bir parçasıdır ve Türkiye'nin bütünlügüne yönelmiş her hareketle bütünlesebilir. Bu stratejinin sonucu
olarak yukarıda da belirtildigi üzere ASALA-PKK isbirligi meydana gelmistir.17
16 Bal, Dünden....s.692.
17 Bal, Dünden....s.693.
3.6. ASALA’nın Faaliyetleri
ASALA aldıgı destek ve isbirligi ile yurtiçi ve yurtdısında birçok kanlı eylem gerçeklestirmistir. Her ne kadar verilen rakamlar kaynaklara göre degisik ise de yetkililere göre
1973-1984 arası Ermeni teröristleri 34 Türk diplomatını ve yakınını katletmiş ve ateş hatları içinde olmaktan baska hiçbir suçu olmayan 300 kisiyi yaralamıstır.
ASALA tarafından yurtiçinde gerçeklestirilen eylemlerden bazıları asagıda sunulmustur:
29 Mayıs 1977’de İstanbul Yesilköy Havaalanı'na ve Sirkeci garına patlayıcı madde atılması (4 ölü ve 31 kisi yaralı, saldırıları " Asırı Ermeni Hareketleri Örgütü" üstlenmistir).
7 Agustos 1982’de 3 Ermeni teröristin, Ankara Esenboga Havaalanına silahlı, bombalı saldırı düzenlemesi ve katliam yapması (Otomatik silahlarla ve bombalarla orada
bulunanlara saldıran teröristler, 3'ü Emniyet görevlisi olan toplam 9 kisiyi öldürdüler ve 72 kisiyi yaraladılar. Levon Ekmekçiyan isimli terörist yakalanmıstır)
16 Haziran 1983'de Kapalı Çarsı'daki bombalama eylemleri ( 2 ölü, 21 yaralı), 3 Eylül 1984'de Topkapı Sarayı yakınlarında bir araca yerlestirilmek istenilen bombanın erken
patlaması sonucu, eylem yapmak için İstanbul'a gelen ASALA militanı iki Lübnanlı Ermeni’nin ölümü.
Bu eylemlerden18 bir kısmı ve teröre verilen kayıplar19 asagıdaki tablolarda sunulmustur (Detaylı bilgiler EK-3 ve EK-4’te verilmistir).
18 Bal, Dünden...s.695.
Tablo 3.6.1. ASALA Tarafından Gerçeklestirilen Eylemler
Tarih Eylem Yeri
22 Ekim 1975 Viyana
24 Ekim 1975 Paris
16 Subat 1975 Beyrut
29 Mayıs 1977 İstanbul
9 Haziran 1977 Roma
2 Haziran 1978 Madrid
12 Ekim 1979 Lahey
22 Aralık 1979 Paris
31 Temmuz 1980 Atina
17 Aralık 1980 Sidney
4 Mart 1981 Paris
9 Haziran 1981 Cenevre
24 Eylül 1981 Paris
28 Ocak 1982 Los Angeles
8 Nisan 1982 Ottowa
4 Mayıs 1982 Boston
7 Haziran 1982 Lizbon
7 Agustos 1982 Ankara Esenboga Havaalanı
27 Agustos 1982 Ottowa
9 Eylül 1982 Burgaz
9 Mart 1983 Belgrat
16 Haziran 1983 İstanbul
14 Temmuz 1983 Brüksel
15 Temmuz 1983 Paris
27 Temmuz 1983 Lizbon
30 Nisan 1984 Tahran
21 Haziran 1984 Viyana
Tablo 3.6.2. Ermeni Terörüne Verilen Kayıplarımız
Sehir / Görev
Santa Barbara/Baskonsolos
Konsolos
Viyana/ Büyükelçi
Paris / Büyükelçi -
Soför
Beyrut / Baskatip
Vatikan/ Büyükelçi
Madrid / Büyükelçi -
Emekli Büyükelçi
Lahey / Büyükelçi Oglu
Paris / Turizm Müsaviri
Atina / İdari Atase
Atina / İdari Atase Kızı
Sydney / Baskonsolos
Güvenlik Atasesi
Paris / Çalısma Atasesi -
Din Görevlisi
Cenevre/ Sözlesmeli Sekreter
Paris/ Güvenlik Atasesi
Los Angeles / Baskonsolos
Ottava / Ticaret Müsaviri
Boston / Fahri Baskonsolos
Lizbon / İdari Atase
Ottowa / Askeri Atase - Albay
Burgaz / İdari Atase
Lizbon / İ dari Atase Esi
Belgrat / Büyükelçi
Brüksel / İdari Atase
Lizbon / Müstesar Elçi
Tahran / Sözles.Sek. Elçi
Viyana / Çalısma Atasesi
Viyana / Uluslararası Memur
Atina / Basın Atasesi
Bagdat / İdari Atase
Atina / Müstesar
ASALA agırlıklı Ermeni terörizminin 1973 ile Mart 1984 dönemi arasında takip ettigi seyir söyledir. Cografi olarak terörist eylemler 4 degisik
kıtada olusmustur: Kuzey Amerika, Asya, Avustralya ve büyük bir çogunlugu Batı Avrupa. Toplam sayısı 182 olan eylemlerin ülkelere göre
dagılımı asagıdaki tabloda verilmistir. Ancak diger raporlar göz önüne alındıgında bu sayı çok düsük kalmaktadır.
Tablo 3.6.3. Eylem Sayılarının Ülkelere Göre Dagılımı
Ülke Eylem Sayısı
Fransa 37
Kanada 4
İsviçre 25
Yunanistan 4
İtalya 20
Batı Almanya 4
Lübnan 17
Hollanda 2
ABD 15
Portekiz 2
Türkiye 13
Avusturya 1
spanya 11
Avustralya 1
İran 7
Irak 1
Belçika 6
SSCB 1
İngiltere 5
Bulgaristan 1
Danimarka 4
Yugoslavya 1
Yeni Ermeni terörizminin ana nedenlerinden birini ‘Armenian National Liberation’ baslıklı etüdünde, Michael M. Gunter su sekilde
açıklamaktadır: Surası açıktır ki, günümüzde Ermeni terörizminin ana nedenlerinden biri, birçok devlet ve kisinin açıkça bu
mücadeleyi desteklemesi ve teröristleri bu eyleme sürükleyen nedenlerin kabul edilmesi gerektigini öne sürmesidir. Amerika'nın
Massachusetts eyaletindeki Cambridge kentinde bulunan Zoryan Çagdaş Ermeni Arastırmaları Enstitüsü yöneticisi ve Armenian
Review gazetesinin Yazı sleri Müdürü Gerard J. Libaridyan ise bu dönemi Türk devletinin ve dünyanın büyük devletlerinin 60 yıl süren barış
çabalarından sonra bile, Ermenilerin duygularını kabul etme yönündeki isteksizligi yeni bir terörizm döneminin açılmasıyla
sonuçlanmıstır" seklinde anlatmakta ve mesrulastırmaya çalısmaktadır. ASALA lideri Agop Agopyan ise geleneksel Ermeni
partilerinin sürdürdügü politikanın basarısızlıklarının anlasılmasından sonra Ermeni siddet olaylarının ortaya çıktıgını iddia etmektedir.20
3.7. ASALA'nın İliskileri ve İsbirlikleri
ASALA’nın ortaya çıkısı, kurulusu ve eylemleri göz önüne alındıgında birçok ülke ve örgütle iliskisinin ve isbirliginin oldugu görülmektedir.
Bu iliskiler asagıda ayrı ayrı incelenmektedir.
3.7.1 ASALA-Rusya İliskisi
1945 Haziran'ında Sovyetler Birligi, Türklerin Mihver devletlerine savaş açmasından sonra, 1925 tarihli "Dostluk ve Saldırmazlık” Antlasmasını
bitirerek Türkiye'den toprak talebinde bulunmuş ve Türkiye ile yeni bir anlasma imzalamak için iki sart öne sürmüstür: 21
1) Kars ve Ardahan'ın kendilerine verilmesi,
2) Bogazlar'da Sovyetler Birligi'ne üs saglanması.
Bu isteklerin hemen ardından da Türkiye'ye karsı büyük bir propaganda ve tahrik kampanyasına girismislerdir.
Sovyetler Birligi'ndeki Ermeniler için Kars ve Ardahan'ın ilhakının milli bir dava oldugu görüsünü yayan Sovyet ajanları, dünyanın her tarafında
"Ermeni Komiteleri" kurmaya baslamıslardır. Türkiye'nin Dısisleri Bakanı olan Feridun Cemal Erkin'e göre Sovyetler, stanbul Baskonsoloslugu vasıtasıyla,
Sovyetler Birligi'nin Ermeni kökenli tüm Türkiye Cumhuriyeti vatandaslarını kabul etmeye hazır oldugunu bildirmis, fakat Türkiye'nin manevrasıyla bu çabalar bosa çıkmıstır.
Sovyetler Birligi Türkiye'yi NATO'dan ayırmak için hassas bir politika izlemeyi tercih etmisti. Sovyetlerin bu amacına ulasmak için ASALA'yı vekil / aracı olarak kullandıgı
birçok Türk tarafından sezilmisti. 21
Prof. Yalçın Bal, Dünden....s.659. söyle demektedir: "Aynı toprak talepleri bu sefer Sovyetler'ce desteklenen teröristler tarafından tekrarlanmaktadır...
yani bunu açıkça belirten Ermeni teröristleri, ASALA'yı kastediyorum. 22
Paul Henze, ABD'de yayınlanan "The Fletcher Forum" adlı derginin Yaz 1985 sayısındaki "Terörizmle Mücadele" adlı makalesinin Ermeni terörizmi bölümünde söyle demektedir:
Modern Ermeni terörizmini destekleyenlerin asgari amacı;
1) Türkleri dünya kamuoyunun siddetli kınamalarına yol açacak sekilde, Türkiye' de barış içinde yasayan küçük Ermeni
toplulugundan öç almaya ve baska yerlerde yasayan Ermenilere karsı, akılcı olmayan eylemlerde bulunmaya tahrik etmektir.
2) Türkiye'nin müttefikleriyle (NATO) olan iliskilerini gerginlestirmektir. ASALA'nın en belirgin amacı ise; NATO'nun topraklarından bir parça koparıp Sovyetler Birligi'ne
katmaktır.23
Sovyetler Birligi'nin özellikle yumusama (“detant”) dönemi diye bilinen 1970'lerde büyük terörist eylemlere girisen ajanları vasıtasıyla bölgede ve
Türkiye'de karısıklık yaratmak için her türlü fırsatı kullandıgını söylemek de mümkündür.
Sovyetlerin, Türk terörist örgütlerine sagladıgı destek yanında, Ermeni terörist örgütlerine de yardım etmesi, Türkiye'ye zor anlar yasatmıstır. Ermeni
örgütlerinin terörist faaliyetleri, Ermenistan'ın kurtulması için verilen mücadelenin bir parçası olarak tanıtılmıstır. Ermenilerin Türkiye'ye bir terör
kampanyası baslatmak için 60 yıl beklemelerinin sebebi de belki budur.
22 Bal, Dünden....s.659.
23 Bal, Dünden....s.660.
Sovyet Rusya'nın bu konu ile iliskisi gayet açıktır. ASALA'nın yaptıgı taleplere dikkat edildiginde; KLM, Lufthansa ve Türk Hava Yolları'na karsı
giristigi üçlü saldırıdan sonra yayınladıgı bildiride ASALA söyle demektedir: "Emperyalizm ve dünyadaki tüm usakları ve kurumları kahramanlarımızın
hedefleri olup, yok edileceklerini bilmelidirler. Öldürmeye ve yok etmeye devam edecegiz, çünkü emperyalizmin anladıgı tek dil budur." 24 Bu ise
ASALA'nın Marksist-Leninist terörist bir örgüt oldugunu ve Rusya ile iliskisinin bulundugunu göstermektedir.
Yukarıda nakledilen görüslere ve bazı bilgilere dayanılarak Sovyetler Birligi’nin ASALA'yı destekledigini rahatlıkla iddia etmek mümkündür. Ancak
bu hususta kesin delil elde edilmesi mümkün degildir. Zaten gizli, totaliter bir hükümet tarafından düzenlenip, yalnızca KGB ve üst Sovyet hiyerarsisi
tarafından bilinen, hiçbir iz bırakmayacak sekilde programlanmış bir iliskinin bundan daha iyi belgelenebilmesi de mümkün degildir.
Bu konuda Paul Henze,
Çogunlugu Lübnanlı Ermenilerin olusturdugu genç grup, Türkiye'den bir parça toprak koparıp Sovyetlere katmak gibi büyük bir stratejik gayeyi,
Sovyetlerin veya müttefiklerinin tesviki olmadan üstlenebilir mi? Bu Ermeniler öldürücü profesyonel yeteneklerini tecrübeli profesyoneller tarafından
egitilmeden gelistirmiş olabilirler mi? Böyle bir egitim KGB'nin dısında gönüllü olarak nereden gelebilir? Gerekli para nereden gelebilir? 25 demektedir.
24 Bal, Dünden....s.660.
25 Bal, Dünden....s.661.
..
